Leszek Balcerowicz

Leszek Balcerowicz

Leszek Balcerowicz - polski polityk, doktor habilitowany nauk ekonomicznych oraz profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.Urodzony 19 stycznia 1947 roku w Lipnie(woj. kujawsko-pomorskie).

Wdrażał w Polsce w 1989 r. szokową terapię nazwaną Planem Balcerowicza, której zasadnicze założenia opracował George Soros a rozwinął Jeffrey Sachs przy wsparciu D. Liptona. Była to skrajnie neoliberalna transformacja gospodarki i społeczeństwa lat 90. z wszystkimi tego katastrofalnymi skutkami w postaci od spadku produkcji przemysłowej o 30% poczynając, a ma głębokiej pauperyzacji i tak już zbiedniałego społeczeństwa polskiego kończąc. Balcerowicz do rządu wszedł 12 września 1989 r., a pakiet zmian trafił do Sejmu już 17 grudnia. W ostatnim dniu 1989 r. roku swój podpis złożył ówczesny prezydent, Wojciech Jaruzelski.

Wykształcenie

Leszek Balcerowicz studiował w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, w której w roku 1970 otrzymał z wyróżnieniem dyplom magisterski. Dwa lata później wyjechał na stypendium do Stanów Zjednoczonych, uzyskał tam tytuł MBA na Saint John’s University. W 1975 roku, ponownie w Szkole Głównej Planowania i Statystyki, obronił pracę doktorską zatytułowaną „Koszty przedsięwzięć innowacyjnych”, a po obronie tej pracy został zatrudniony tam jako adiunkt. W latach 80. odbywał zagraniczne staże naukowe na np. angielskim University of Sussex. Habilitował następnie w SGPiS, a potem przejął tam stanowisko profesora nadzwyczajnego. Kierował Katedrą Międzynarodowych Studiów Porównawczych. Dane osoby z katalogu osób "rozpracowywanych" IPN

Życie prywatne

W 1977 roku ożenił się z Ewą Balcerowicz, był już wtedy rozwodnikiem i miał dziecko z pierwszą żoną Marylą Kitschke, chłopca o imieniu Maciej urodzonego w 1972r. Z Ewą mają dwójkę wspólnych dzieci - Wojciecha w 1980 roku, oraz Annę, która urodziła się w 1984 roku.

Kariera zawodowa i polityczna

W latach 1970–81 był członkiem PZPR, z której wystąpił po wprowadzeniu stanu wojennego. Pracując w Instytucie Rozwoju Gospodarczego, 1978–81 zorganizował i prowadził dwa seminaria, które zaowocowały raportami: Reforma gospodarcza: główne kierunki i sposób realizacji (lato 1980) oraz Reforma gospodarcza: warunki i problemy realizacji (jesień 1981). Od 1980 był doradcą ekonomicznym NSZZ „Solidarność”, a 1988–90 członkiem Komitetu Obywatelskiego przy L. Wałęsie. W latach 1995–2000 był przewodniczącym Unii Wolności.

Od 12 IX 1989 do 23 XII 1991 pełnił funkcję wicepremiera i ministra finansów w rządach kolejno: T. Mazowieckiego i J.K. Bieleckiego, a od 31 X 1997 do 8 VI 2000 w rządzie J. Buzka, będąc również przewodniczącym Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Do polityki wrócił w 1995 roku jako przewodniczący Unii Wolności i poseł na Sejm. W latach 1997–2000 był posłem na sejm. W 1997 roku ponownie został wicepremierem i ministrem finansów, tym razem w rządzie Jerzego Buzka. Od 10 I 2001 do 10 I 2007 — Prezesem Narodowego Banku Polskiego.

Był wielokrotnie krytykowany za wysokie koszty społeczne swoich działań, m.in. przez Andrzeja Leppera, który zasłynął hasłem "Balcerowicz musi odejść". Funkcje wicepremiera i ministra finansów pełnił do grudnia 1991 roku.

W 2001 został wybrany na prezesa Narodowego Banku Polskiego i funkcję tę pełnił do 2007 roku. Po zakończeniu pracy w NBP założył fundację Forum Obywatelskiego Rozwoju FOR. Od października 1992, profesor wykłada w SGH, gdzie pełni również funkcję kierownika Katedry Międzynarodowych Studiów Porównawczych.

Odznaczenia, nagrody

W 2005 został odznaczony Orderem Orła Białego przez Aleksandra Kwaśniewskiego.

Jest również laureatem wielu prestiżowych nagród i wyróżnień, m.in. 1992 — nagrody Ludwiga Erharda (najbardziej prestiżowe wyróżnienie przyznawane przez niemieckich ekonomistów); 1998 — tytułu „Minister Finansów 1998 roku” (nagrody brytyjskiego miesięcznika finansowego); 2001 — Nagrody Fundacji F.A. von Hayeka (przyznawanej co 2 lata za wkład w rozwój gospodarki wolnorynkowej) oraz nagrody im. Carla Bertelsmanna za wybitne osiągnięcia w dziedzinie transformacji ustrojowej w Polsce; 2002 — nagrody Fundacji Fasela za zasługi dla społecznej gospodarki rynkowej; 2004 — tytułu Bankiera Roku (nagrody przyznawanej przez brytyjski miesięcznik „The Banker”) oraz tytułu Najlepszego Prezesa Banku Centralnego w Europie Środkowej i Wschodniej (nagroda „Emerging Markets Awards”. Od 4 października 1990 r. jest Honorowym Obywatelem Miasta Lipna.

Plan Balcerowicza

W 1991 roku G. Soros opublikował książkę, w której dość szczegółowo omówił swoją rolę w polskiej transformacji, poczynając od założenia w Polsce swej Fundacji Batorego w 1988 i spotkania z gen. Wojciechem Jaruzelskim oraz przedstawienia idei terapii szokowej nieżyjącemu już komunistycznemu premierowi M. Rakowskiemu (G. Soros, Underwriting Democracy, The Free Press, New York 1991). Przygotowałem szeroki program ekonomiczny obejmujący trzy elementy: stabilizację monetarną, zmiany strukturalne oraz reorganizacje długu – pisze G. Soros – Zaproponowałem swego rodzaju makroekonomiczną wymianę długu na akcje polskich przedsiębiorstw. (…) Połączyłem swoje wysiłki z prof. Sachsem z Uniwersytetu Harvarda, którego działalność sponsorowałem przez Fundację Stefana Batorego. Współpracowałem również blisko z prof. Stanisławem Gomułką, doradcą Leszka Balcerowicza." []  Oprócz kluczowej akceptacji przez triumwirat „Solidarności, jak J. Sachs nazywa Adama Michnika, Jacka Kuronia i Bronisława Geremka, a następnie akceptacją Lecha Wałęsy – będących żałosna kompromitacją merytoryczną i polityczną elity nowej „Solidarności” - decydująca okazała się rozmowa w sierpniu 1989 roku z desygnowanym do roli nowego premiera T. Mazowieckim, który Musiał znaleźć kogoś, kto naprawdę byłby w stanie podjąć się tak ogromnego wysiłku. Wspomniał o Leszku Balcerowiczu, którego nie znałem. W końcu to właśnie Balcerowicz pokierował wykonaniem trudnych zadań gospodarczych.w prestiżowym Financial Times ukazał się pod datą 22 czerwca 1989 roku króciutki artykuł Edwarda Mortimera, Johna Lloyda, Petera Riddella i Lionera Barbera, przedrukowany niewiele później w polskim Forum pod datą 2.07.1989. Tekst informował o zaaprobowaniu w zasadzie przez ekspertów komunistycznego rządu Mieczysława Rakowskiego i „Solidarności” planu opracowanego przez światowego finansistę nowojorskiego Georga Sorosa. Plan ten, nazwany później "terapią szokową", zakładał rozwiązanie ekonomicznych i finansowych problemów Polski za pomocą drastycznych oszczędności połączonych z wprowadzeniem wymienialności pieniądza i szybką odbudową kapitalizmu. Oprócz drastycznych wyrzeczeń socjalnych oczekiwanych od polskiego społeczeństwa, jego kluczowym założeniem był faktyczny rozbiór gospodarczy polskiego przemysłu państwowego w formule prywatyzacyjnej, dzięki temu iż, rząd polski (…) przekazałby wszystkie przedsiębiorstwa państwowej agencji likwidacyjnej, która przeprowadziłaby ich reorganizację w spółki akcyjne. Z 25-30 proc. kapitału stworzono by fundusze powiernicze zajmujące się obsługą zadłużenia kraju – ich szefów – mających prawo odsprzedaży tych akcji – mianowaliby wierzyciele.

Z komunizmu w kolonialny kapitalizm

W swojej najnowszej książce pt. "Patologia transformacji" poddaje Pan druzgocącej krytyce ostatnie 20 lat przemian ustrojowych w Polsce. Środowiska komunistów i zachodnich kapitalistów zawarły nieformalny układ, rekolonializując Polskę? Prof. Witold Kieżun: - Wszystko zaczęło się od przyjazdu do Polski amerykańskiego wielkiego spekulanta giełdowego, jednego z najbogatszych ludzi na świecie George´a Sorosa, mającego jednocześnie wielkie ambicje rozwijania idei "otwartego świata". Tę społeczną działalność realizował poprzez tworzenie licznych fundacji i finansowanie uniwersytetów - w sumie miliardami dolarów. W maju 1988 r. przyjechał do Polski, spotkał się z gen. Wojciechem Jaruzelskim i premierem Mieczysławem Rakowskim, przedstawiając swój plan radykalnej transformacji systemu gospodarki planowej na wolnorynkową, i otworzył w Warszawie Fundację im. Stefana Batorego. 7 miesięcy po jego wizycie ustawą z dnia 23 grudnia 1988 roku komunistyczny rząd i Biuro Polityczne Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, partii, której statutowym celem było zbudowanie socjalizmu na gruzach kapitalizmu, podejmują decyzję o wprowadzeniu w Polsce ustroju kapitalistycznego w jego klasycznej, ortodoksyjnej formie na podstawie kodeksu handlowego z 1934 roku. Z punktu widzenia teorii patologii zarządzania jest to klasyczny przykład realizacji prawa sformułowanego przez niemieckiego filozofa Hansa Vaihingera "przerastania środków nad celem". Środkiem dla realizacji celu, jakim było dla PZPR zbudowanie socjalizmu, stało się samo posiadanie władzy. Jednak ten środek stał się celem samym w sobie, i dla jego osiągnięcia wprowadzono dotychczas zwalczany ustrój ekonomiczny. Nie było żadnych protestów czy nawet wewnętrznej różnicy zdań. Okazało się więc, że "szczytny cel budowy ustroju", w którym będzie rządzić zasada "od każdego według jego możliwości, każdemu według jego potrzeb", był negatywną fikcją organizacyjną. Ale do realizacji swoich planów wykorzystali majątek, na który pracował cały Naród.

Komisja ds. banków przesłuchała Ewę Balcerowicz

12.09.2006 r. Sejmowa bankowa komisja śledcza przesłuchała Ewę Balcerowicz, prezes Fundacji CASE. Ewa Balcerowicz uważa, że nie ma konfliktu interesów między szefowaniem przez jej męża bankowi centralnemu a działalnością prowadzonej przez nią fundacji CASE. Przesłuchanie Ewy Balcerowicz przed komisją śledczą dotyczyło konfliktu interesów, jaki część członków komisji zarzuca Leszkowi Balcerowiczowi jako prezesowi NPB. Posłowie twierdzą, że Balcerowicz jako szef Komisji Nadzoru Bankowego podejmował decyzje w sprawie banków, które płaciły na fundację jego żony. Poseł PIS Hoffman przytaczał przykłady decyzji Komisji Nadzoru bankowego w sprawie poszczególnych banków i nieodległe od tych decyzji wpłaty banków na fundację CASE. Prezes CASE powiedziała, że Leszek Balcerowicz jest członkiem Rady Fundacji. Dodała, że nie był założycielem fundacji, jednak w toku dalszego przesłuchania przyznała, że można mu to przypisać. Podkreśliła, że wśród założycieli było 10 osób. Komisja ustaliła, że jej mąż był także przez dwa lata przewodniczącym Rady Naukowej fundacji.

Przypisy

Propozycje materiałów do wykorzystania przez Redaktorów RPedii przy dopracowaniu hasła

Lp.	Tytuł	Pełny opis	Link do źródła
1	uwagi otrzymane od profesora	Uwagi: Jeśli chodzi o L. Balcerowicza, to wskazywanie na Sorosa i Sachsa(czy też ściślej Sachsa i Liptona) jako jego przewodników Balcerowicza nie jest do końca prawdziwą narracją. Co więcej jej rozwijanie prowadzi do konkluzji: co dobre w rozwoju III RP, to siły obce, a co złe, to błędy Balcerowicza (czy kogoś podobnego). Po pierwsze – w mojej ocenie – ci panowie (Soros, Sachs i Lipton) nie tyle podpowiadali swoje pomysły, ile przekazywali pomysły, które mieli przekazać. Co więcej wiem, że Balcerowicz nie przyjmował ich rad bezkrytycznie. Po drugie Balcerowicz wspólnie z Mazowieckim działali w bardzo niebezpiecznych ograniczeniach i musieli prowadzić swoją samodzielną grę w celu uwolnienia się od wielu niebezpiecznych naszych uwikłań (nie chodzi mi tylko o obecność wojsk i służb radzieckich). Z perspektywy czasu postrzegam to jak taniec na linie nad przepaścią. Było wiele pułapek (o których już od dawne się nie mówi). W latach 1989 i 1990 ludzie w MF oraz URM byli pełni obaw, czy jakiś „Janajew” nie spowoduje, że nastąpi jakiś „krwawy przewrót” w Polsce. Wbrew pozorom było wielu chętnych w Polsce do tego typu przewrotu. Rezonans tych nastrojów nadal możemy spotkać w naszym życiu politycznym. Oczywiście Balcerowicz popełnił wiele rażących błędów. Te błędy doprowadziły do bardzo bolesnych i nadal odczuwalnych kosztów transformacji. Warto też podkreślić, że Mazowiecki (przed powierzeniem funkcji Ministra Finansów Balcerowiczowi) proponował kilku innych swoich kandydatów na to stanowisko. Trudno ocenić, czy byliby lepsi, czy gorsi? W mojej ocenie chyba co najmniej jeden z nich – byłby lepszy. Jednak wszyscy oni powiedzieli zdecydowanie nie, gdyż po zapoznaniu się ze stanem finansów państwa (do tej pory mało kto jest w pełni świadomy stanu naszych finansów w 1989 r) stanowczo odmówili twierdząc, że uratowanie gospodarki kraju w przewidywalnym czasie jest niemożliwe i nie chcą plamić swojego nazwiska. Nie chodzi mi o wybielanie Balcerowicza (tym bardziej, że nie jest on z mojej bajki politycznej). Natomiast chodzi mi, aby nie dawać argumentów zwolennikom spojrzenia na Polskę mocno lansowanego przez Otto von Bismarcka oraz przez Carycę Katarzynę, że jesteśmy zbyt głupi, aby mieć własny rząd.	brak