Komisja śledcza ds. Pegasusa

Opis afery wywołanej przez donosy Europosłów Koalicji Europejskiej POKO w Parlamencie Europejskim.

Decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie powołania komisji śledczej w celu zbadania stosowania oprogramowania Pegasus i równoważnego oprogramowania szpiegowskiego służącego inwigilacji oraz określenia przedmiotu dochodzenia, a także zakresu odpowiedzialności, składu liczbowego i czasu trwania mandatu komisji (2022/2586(RSO))

Brejza przed komisją PE. „To europejska Watergate”

27 paź 2022 r. Na czwartkowym posiedzeniu komisji śledczej ds. Pegasusa i innych programów szpiegujących europosłowie omawiali ich wpływ na demokrację oraz procesy wyborcze. Jednym z czterech zaproszonych gości był polski senator Krzysztof Brejza. „Od 2015 r. aż do dzisiaj rządzący świadomie, krok po kroku, pozbywali się wszelkich bezpieczników chroniących demokrację przed zakusami autorytaryzmu” – mówił polityk.„Dziś wiemy, ze w tamtych wyborach w 2019 r. nie graliśmy na równych zasadach. Partia PiS miała tego świadomość, my jako demokratyczna opozycja – nie” – dodał, porównując całą sprawę do „europejskiej afery Watergate”. Senator relacjonował, że oprócz podsłuchiwania sztabu inwigilacja Pegasusem pozwoliła na wykorzystania treści z jego telefonu. „Doszło do zafałszowania wiadomości, zmanipulowania ich i publikacji ich w telewizji rządowej, pod określoną tezę, w środku kampanii wyborczej” – mówił. „Wobec ilu osób służby w Polsce stosowały Pegasusa – tego nie wiem, ponieważ przedstawiciele służb i rządu konsekwentnie milczą, zatajają informacje, albo kłamią. Najlepiej o tym świadczy brak woli współpracy z państwem” – zwracał się się do europosłów polityk. Jak podkreślił, według niego polskie służby wykorzystywały oprogramowanie do walki z opozycją. W założeniu Pegasus miał być programem, który służy do walki z terroryzmem bądź przestępczością zorganizowaną. Jeśli jakaś agencja przyznała się do korzystania z tego systemu, swoje działania uzasadniała właśnie takimi celami. Wszystko wskazuje jednak na to, że narzędzie to wielokrotnie używano do nieuprawnionej inwigilacji. „Musimy sobie uświadomić, że to dotyka Europę, tu, teraz, w tej chwili. Tam (w Ukrainie – red.) lecą bomby, a Pegasus być może siedzi w telefonach komisarzy, najważniejszych ludzi podejmujących decyzje o sankcjach. Pegasusem zniekształca się wyniki wyborów w Europie, która musi się bronić przed atakującym Putinem” – mówił dziś przed komisją europoseł EPL Bartosz Arłukowicz. „To nie jest problem, ze podsłuchano Brejzę. Problemem jest, że szpiegowano partie polityczne”  – ocenił.

Współpraca senackiej komisji nadzwyczajnej ds. inwigilacji z komisją PE ds. Pegasusa

05.05.2022 r. Pegasus to system, który został stworzony przez izraelską firmę NSO do walki z terroryzmem i zorganizowaną przestępczością. Komisja śledcza PE ds. Pegasusa została powołana 10 marca. Zasiada w niej ośmioro europosłów z Polski: Bartosz Arłukowicz (PO), Łukasz Kohut (Lewica), Róża Thun (Polska 2050), Beata Kempa (PiS), Dominik Tarczyński (PiS) oraz, jako zastępcy członków, Radosław Sikorski (PO), Sylwia Spurek (Lewica) i Elżbieta Kruk (PiS). Przewodniczącym komisji jest holenderski deputowany Jeroen Lenaers, a wiceprzewodniczącymi Sándor Rónai z Węgier, Diana Riba i Giner z Hiszpanii oraz Moritz Körner z Niemiec. Senat powołał Komisję Nadzwyczajną do spraw wyjaśnienia przypadków nielegalnej inwigilacji, ich wpływu na proces wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej oraz reformy służb specjalnych na posiedzeniu 12 stycznia br. W skład komisji weszli senatorowie: Marcin Bosacki, Jacek Bury, Gabriela Morawska-Stanecka, Michał Kamiński, Magdalena Kochan, Sławomir Rybicki, Wadim Tyszkiewicz. Powołanie obu komisji to pokłosie ustaleń działającej przy Uniwersytecie w Toronto grupy Citizen Lab. Podała ona, że za pomocą opracowanego przez izraelską spółkę NSO Group oprogramowania Pegasus byli inwigilowani senator Krzysztof Brejza, mec. Roman Giertych, prokurator Ewa Wrzosek. Później Citizen Lab ujawniła, że szpiegowani przy użyciu programu Pegasus mieli być także: lider AgroUnii Michał Kołodziejczak i zastępca redaktora naczelnego portalu „Służby specjalne” Tomasz Szwejgiert. Ostatni ujawniony przypadek inwigilacji to były szef Pracodawców RP Andrzej Malinowski.

Raport komisji śledczej PE ws. Pegasusa.

Komisja śledcza Parlamentu Europejskiego przyjęła raport dotyczący inwigilacji systemem Pegasus. We fragmencie poświęconym Polsce czytamy, że "zasięg legalnej inwigilacji został rozszerzony prawie bez ograniczeń". Europarlamentarzyści wskazali na podobne problemy na Węgrzech. Innymi krajami, w których doszło do nadużyć, są Grecja, Hiszpania i Cypr. Raport to pokłosie rocznej pracy komisji, która została powołana w marcu zeszłego roku w wyniku doniesień o bezprawnym wykorzystywaniu oprogramowań szpiegowskich, w tym opracowanego przez izraelską firmę NSO Group oprogramowania Pegasus. W Polsce o tej kwestii głośno zrobiło się w grudniu 2021 r., gdy – powołując się na informacje organizacji Citizen Lab – agencja Associated Press podała, że zhakowany został telefon komórkowy senatora Krzysztofa Brejzy. Wkrótce okazało się, że lista inwigilowanych może być dłuższa – informowano o próbach szpiegowania mecenasa Romana Giertycha, prokurator Ewy Wrzosek czy lidera Agrounii Michała Kołodziejczaka.

Citizen Lab i Kaspersky Lab są… partnerami.

Użytkownik Twittera o nazwie Przeszpieg zwrócił uwagę, że w czasie, gdy po aferze z usług Kasperskiego rezygnowały takie kraje jak USA czy Wielka Brytania, firma Citizen Lab, znana dziś ze sprawy Pegasusa, który miał być wykorzystywany do podsłuchiwania polityków polskiej opozycji, nie tylko nie ostrzegała przed moskiewską firmą, ale była jej… partnerem. Takie informacje pojawiały się przynajmniej na stronach internetowych Kasperskiego. Pamiętacie aferę z antywirusem moskiewskiej firmy Kaspersky w 2017? Miał być koniem trojańskim wysyłającym dane do Rosji. Poszukałem, czy Citizen Lab, który w Polsce „rozpracowuje Pegasusa” ostrzegał przed nimi. Ano nie. Znalazłem to: Citizen Lab i Kaspersky Lab są… partnerami.Co więcej, firma Citizen Lab badała użycie systemu Pegasus w Polsce już w 2019 r., a przedstawiciele firmy Kaspersky radzili wówczas… jak bronić się przed oprogramowaniem izraelskiej firmy.

System w posiadaniu CBA. Jak działał Pegasus?

System, który mógł włamywać się do szyfrowanych komunikatorów, to zaledwie dwa komputery ulokowane w centrali CBA w Warszawie, w najbardziej chronionym pomieszczeniu w całym budynku. Pegasus obrósł wieloma fałszywymi mitami, jak chociażby ten, że może zmieniać treści zawarte w inwigilowanym telefonie. System działał na zasadzie trybu "read only" - wyłącznie odczytywania zawartości np. telefonu" - czytamy w piątkowej "Rzeczpospolitej". Według gazety, program miał zablokowaną funkcję pobierania z telefonu zdjęć i filmów z galerii jako "zbyt daleko sięgającą w prywatność". "Można było zobaczyć listę takich plików, ale nie można było pobrać ich na serwery. Sąd, który wydawał zgodę na kontrolę operacyjną, wiedział, że CBA zamierza włamać się do komunikatorów internetowych - bo takie uzasadnienie wpisywano w każdym wniosku z wykorzystaniem Pegasusa" - podaje "Rz".

Komisja śledcza ds. czynności operacyjno-rozpoznawczych z użyciem Pegasusa

Sejm powołał 17.01.24 r. komisję śledczą ds. czynności operacyjno-rozpoznawczych z użyciem Pegasusa, zakres prac komisji obejmie okres od 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Komisja śledcza ds. Pegasusa ma zbadać legalność, prawidłowość i celowość czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych z wykorzystaniem tego oprogramowania m.in. przez rząd, służby specjalne i policję w okresie od 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Odrzucono poprawkę PiS, by rozszerzyć ten okres na lata od 2007 r. Poprawkę w tej sprawie złożył we wtorek Michał Wójcik (PiS). Jak argumentował, za rządów PO-PSL było więcej podsłuchów i stosowano podobne do Pegasusa urządzenie.Zostały przyjęte zastrzeżenia przez prezydium sejmu dotyczące wszystkich czterech zgłoszonych kandydatów, a więc rusza nowa tura. Klub Prawa i Sprawiedliwości otrzyma pismo w tej sprawie, żeby wyznaczył nowych kandydatów i dalej cała ta procedura rusza raz jeszcze" - powiedział Hołownia. Szef klubu PiS Mariusz Błaszczak poinformował w czwartek PAP, że jego klub nie będzie zgłaszać nowych kandydatów do komisji śledczej ds. Pegasusa. "Będziemy zgłaszać tych samych kandydatów"Sejm zdecydował, że członkami komisji mają być: Marcin Bosacki, Joanna Kluzik-Rostkowska i Witold Zembaczyński z klubu Koalicji Obywatelskiej, Mariusz Gosek, Marcin Przydacz, Jacek Ozdoba i Sebastian Łukaszewicz z PiS, Magdalena Sroka z PSL-Trzeciej Drogi, Paweł Śliz z Polski 2050-Trzeciej Drogi, Tomasz Trela z Lewicy oraz Przemysław Wipler z Konfederacji.

Wszystkich członków komisji ds. Pegasusa czeka weryfikacja ABW

Szefowa komisji śledczej Magdalena Sroka (PSL-TD) podkreśliła, że prace komisji śledczej ds. Pegasusa mogą potrwać dłużej niż pozostałych dwóch komisji śledczych powołanych przez Sejm. Pytana o świadków, którzy powinni stanąć przed komisją, przewodnicząca stwierdziła, że choć ich lista jest już gotowa, nie chce na tę chwilę zdradzać wszystkich nazwisk. "Niewątpliwie jednak przed komisją staną m.in. Mariusz Kamiński, Maciej Wąsik i Beata Szydło" - podkreśliła.Sroka poinformowała też, że kolejne posiedzenie komisji może odbyć się w lutym. "Podczas następnego posiedzenia Sejmu złożymy pierwsze wnioski dowodowe. Musimy się przygotować i uzyskać dokumenty z ministerstw, służb, prokuratury i sądów" - poinformowała.Zdaniem Pawła Śliza (Polska 2050-TD) nie może być tak, że państwo może podsłuchiwać obywateli. Oczywiście wszyscy mówią, że odbywa się to za zgodą sądu, ale jako adwokat znam techniki, jak można sprawić, że sąd nie ma świadomość kogo posłujemy" - powiedział.Bosacki, który w poprzedniej kadencji parlamentu kierował senacką komisją ds. Pegasusa zaznaczył, że podstawą działania sejmowej komisji śledczej będzie ustalenie faktycznej liczby osób nielegalnie inwigilowanych tym systemem. "Musimy dowiedzieć się, jaka była skala tego procederu. Z całą pewnością osób, które były inwigilowane Pegasusem jest w Polsce więcej niż te 13, o których wiemy już od dawna" - podkreślił.

19.02.2024 r. komisja śledcza ds. Pegasusa po powołaniu stałych doradców i jednomyślnym przyjęciu planu pracy, przeszła do składania wniosków dowodowych. Posłowie komisji z koalicji 15 października - KO, PSL-TD, Polski2050 - TD oraz Lewicy - jak poinformowała przewodnicząca komisji Magdalena Sroka, postanowili złożyć wspólne wnioski dowodowe. Wnioski złożono w imieniu posłów: Magdaleny Sroki (PSL-TD), Tomasza Treli (Lewica), Pawła Śliza (Polska 2050-TD), Marcina Bosackiego (KO), Joanny Kluzik-Rostowskiej (KO), Witolda Zembaczyńskiego (KO).

15.03.2024 r. Trwa przesłuchanie przez sejmową komisję śledczą ds. Pegasusa prof. Jerzego Kosińskiego. Na 11:30 zaplanowano przesłuchanie w charakterze świadka prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. Poseł Suwerennej Polski Jacek Ozdoba pytał, czy prof. Kosiński wyobraża sobie, że demokratyczne państwo prawa nie posiada instrumentów takich jak Pegasus. Takie narzędzia są niezbędne do funkcjonowania służb z tym, że muszą być oparte o normy prawne, które są kontrolowane — oświadczył.Prezes PiS złożył niekompletne przyrzeczenie. Oświadczył, że będzie mówił szczerą prawdę, jednak nie wypowiedział dalszej części formuły: „niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadome". Uzasadnił to brakiem zgody premiera na zwolnienie go od obowiązku zachowania tajemnicy. Powołał się na art. 11e ustawy o sejmowej komisji śledczej. Członkowie koalicji przegłosowali wnioski o wystąpienie do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o zastosowanie wobec świadka kary porządkowej za złożenie niekompletnego przyrzeczenia.Prezes PiS zeznał przed komisją, że według jego wiedzy systemami inwigilacyjnymi dysponowały "na pewno Izrael, na pewno Niemcy" i "36 państw, a w pewnym momencie nawet 100". Śliz dopytywał, czy ma na myśli system Pegasus. Odnosząc się do "wiedzy ex post" Kaczyński powiedział, że tym oprogramowaniem dysponowały "wszystkie państwa Unii Europejskiej".

27.03.2024 r. Na podstawie dokumentów, które znam, nie widziałem nazwiska ówczesnego ministra finansów Mateusza Morawieckiego” - zeznał podczas przesłuchania przed sejmową komisją śledczą ds. Pegasusa Krzysztof Kwiatkowski. Jako drugi zeznaje poseł Michał Woś, choć inauguracja obrad z jego udziałem rozpoczęła się od kuriozalnego wniosku komisji o ukaranie świadka z powodu niestawiennictwa na posiedzeniu komisji. Z obrad wykluczono też posłów PiS. Złożę oświadczenie do protokołu, że uznaję skład tej komisji obecnie za niezgodny z ustawą, bo ustawa wskazuje, że skład komisji powinien odzwierciedlać siły parlamentarne. A zostali państwo z Koalicji 13 Grudnia wyłącznie— powiedział Woś. Pani przewodnicząca się myli. Senator Kwiatkowski zaprezentował dokumenty, które nie dotyczyły zakupu, tylko późniejszego rozliczenia, które są objęte tajemnicą — podkreślił Woś. Nie namówi mnie pani na to, żeby prokuratura Bodnara postawiła mi zarzuty za ujawnienie tajemnicy państwowej— dodał poseł PiS.

Giertych :zawiadomienie do prokuratury ws. szpiegowania mnie Pegasusem

Mamy dwa dni temu wydany wyrok przez sąd apelacyjny we Wrocławiu, który stwierdził, że używanie broni cybernetycznej, Pegasusa przeciwko polskim obywatelom jest nielegalne" - powiedział. Giertych zamieścił także na portalu X skan jego zawiadomienia złożonego do Prokuratury Okręgowej w Warszawie w sprawie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa wraz z wnioskiem o wszczęcie śledztwa. Jak napisano we wniosku, chodzi o działania nieustalonych funkcjonariuszy CBA w okresie od 5 września 2019 r. do 4 grudnia 2019 r.Z kolei we wtorek, zapowiadając złożenie zawiadomienia, Giertych napisał na portalu X, że w zawiadomieniu wnosi "o uznanie za pokrzywdzonych wszystkich jego klientów (szczególnie polityków), których obsługiwał prawnie w czasie, gdy stosowano wobec niego tę broń cybernetyczną". Dotyczy to m.in. Donalda Tuska, Radosława Sikorskiego, Tomasza Siemoniaka - poinformował.

6.02.2024 r. Wczoraj w „Dzienniku Gazecie Prawnej” ukazał się artykuł opisujący wyrok jednego z sądów apelacyjnych, który uznał, że dowody pozyskane za pomocą oprogramowania deszyfrującego Pegasus nie mogą być brane pod uwagę w procesie karnym. Ekspert wypowiadający się w materiale przekonuje, że to przełomowa sprawa". Donald Tusk i jego ekipa chcą, aby zgromadzone dzięki Pegasusowi dowody w głośnych sprawach gospodarczych i korupcyjnych, w których pojawiają się nazwiska ich dobrych znajomych (np. Sławomira Nowaka), nie były uznane za przekonujące. O uznanie materiału zgromadzonego dzięki Pegasusowi za nielegalny walczą przed belgijskim sądem najwyższym m.in. obrońcy Evy Kaili, jednej z bohaterek największego skandalu korupcyjno-szpiegowskiego w historii Unii Europejskiej.

Prokuratura Krajowa powoła specjalny zespół śledczy ds. Pegasusa?

13 lutego 2024 r. Prokuratura Krajowa kierowana przez Adama Bodnara rozważa różne scenariusze procesowe, aby jak najskuteczniej wyjaśnić wątpliwości, które pojawiają się w zawiadomieniach dotyczących stosowania Pegasusa. Nie jest wykluczone, że wiele zawiadomień zostanie połączonych w jednym postępowaniu. Może się okazać, że zostanie powołany specjalny zespół śledczy w tej sprawie. Natomiast  - jak usłyszał reporter RMF FM - takie decyzje nie zostały jeszcze podjęte. Nie rozstrzygnięto ponadto, która jednostka prokuratury i na jakim szczeblu zajmie się tymi sprawami. Prokuratura Krajowa zapewnia jednak, że kwestia Pegasusa traktowana jest priorytetowo, bo dotyczy nie tylko naruszania praw obywateli, ale również prawa wyborczego i "wskazuje na nieprawidłowości systemowe".

Śledztwo dotyczące zakupu oprogramowania +Pegasus+ ze środków Funduszu Sprawiedliwości zostało w dniu 23 lutego podjęte na nowo

28.02.2024 r. Postępowanie to zostało dołączone do śledztwa dot. nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z ww. funduszu, prowadzonego przez zespół w PK" - podała w środę na platofrmie X Prokuratura Krajowa.W piątek PK poinformowała w komunikacie, że Prokurator Generalny wyznaczył Mazowiecki Wydział Zamiejscowy Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji w Warszawie do prowadzenia wszystkich postępowań dotyczących zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości wykorzystania oprogramowania "Pegasus"."Sprawę prowadzić będzie zespół prokuratorów wyspecjalizowanych w prowadzeniu tego rodzaju postępowań. Skład zespołu jest w trakcie ustalania. Na początkowym etapie zespół zajmie się rozpoznaniem wszystkich zawiadomień z całego kraju dotyczących wykorzystania oprogramowania +Pegasus+" - informowała PK.

Ostatnio dla pierwszych 31 osób wystawiono wezwania na przesłuchanie. Okazuje się, że nie ma żadnych dowodów na to, że byli oni kontrolowani Pegasusem — podał dziennik. Prok. Przemysław Nowak, rzecznik Prokuratury Krajowej powiedział, że nie dokonano dotychczas ustalenia, aby osoby te były inwigilowane.Prowadzimy czynności, aby to ustalić. Wysłaliśmy wezwania do stawiennictwa wraz z pouczeniem. Z tych pism nie wynika, iż dana osoba była inwigilowana

22.04.2024 r. rozwiązaniu uległ działający od dwóch miesięcy i zajmujący się sprawą Pegasusa zespół w Mazowieckim Wydziale Zamiejscowym do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji PK. "Wszystkie materiały zgromadzone w toku prowadzonego dotychczas postępowania w Mazowieckim Wydziale Zamiejscowym ds. Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji PK zostaną przekazane w ciągu trzech dni kierownikowi zespołu śledczego" - przekazała rzeczniczka prasowa Prokuratora Generalnego prok. Anna Adamiak.Poinformowała jednocześnie, że na kierownika zajmującego się tą sprawą zespołu w PK wyznaczono prok. Józefa Gacka. Dodała, że prokurator ten jest jednocześnie odpowiedzialny za współpracę z sejmową komisją śledczą zajmującą się sprawą Pegasusa. "Do zespołu powołano pięciu doświadczonych prokuratorów posiadających bogate doświadczenie zawodowe w prowadzeniu spraw w których stosowano techniki operacyjne" - przekazała prok. Adamiak. Jednocześnie poniedziałkowe zarządzenie Bodnara, jak przekazano w komunikacie prok. Adamiak, rozszerza zakres prowadzonego postępowania. Z informacji Prokuratora Generalnego przesłanej w zeszłym tygodniu do Sejmu i Senatu wynikało zaś, że w latach 2017-2022 kontrola operacyjna przy użyciu Pegasusa objęła 578 osób. Najwięcej osób było nią objętych w 2021 r. - 162. Informowano, że kontrolę operacyjną za pomocą Pegasusa stosowały trzy służby. "To były trzy służby. Centralne Biuro Antykorupcyjne, Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego" - mówił Bodnar. Dodał, że jeżeli chodzi o policję, to ona również korzystała z Pegasusa, ale - jak poinformował prokurator generalny - "nie korzystała indywidualnie, tylko prosiła za każdym razem CBA o wsparcie".

TK wydaje zabezpieczenie, zobowiązujące komisję śledczą do zaprzestania działań do „czasu wydania przez Trybunał Konstytucyjny ostatecznego orzeczenia w sprawie”.

09.05.24 r. Pod postanowieniem TK widnieją podpisy sędziów Zbigniewa Jędrzejewskiego, Stanisława Piotrowicza i Jarosława Wyrembaka. Pojawia się też informacja, że orzeczenie zapadło jednogłośnie. Sprawa dotyczy przeanalizowania wniosku grupy posłów, by sprawdzić, czy uchwała Sejmu o powołaniu komisji śledczej ds. Pegasusa jest zgodna z konstytucją. W związku z tym TK postanowił „zabezpieczyć wniosek grupy posłów przez zobowiązanie komisji śledczej (…) do powstrzymania się od dokonywania jakichkolwiek czynności faktycznych lub prawnych do czasu wydania przez Trybunał Konstytucyjny ostatecznego orzeczenia w sprawie”.

13.05.2024 r. Mikołaj Pawlak odmówił złożenia przyrzeczenia przed sejmową komisją śledczą ds. Pegasusa, a następnie opuścił salę w trakcie posiedzenia. Pawlak powołał się na art. 8 ust. 2 ustawy o komisji śledczej, „który stanowi, że przedmiotem działania komisji nie może być ocena zgodności z prawem orzeczeń sądowych”. Dodał, że traktuje „to spotkanie nie jako przesłuchanie, tylko jako spotkanie publicystyczne”. Przewodnicząca komisji poinformowała, że Pawlak zostanie ponownie wezwany do złożenia zeznań przed komisją. Dodała, że do Sądu Okręgowego w Warszawie skierowane zostaną dwa wnioski - o ukaranie świadka za niezłożenie przysięgi oraz opuszczenie posiedzenia komisji.Jeżeli dalej, uporczywie będzie odmawiał składania zeznań, wystąpimy o tymczasowe aresztowanie do 30 dni— dodała.