Afera Wiatrakowa
Geneza afery
28 listopada 2023 r. grupa posłów Koalicji Obywatelskiej oraz Polski 2050 złożyła projekt ustawy[1], w której oprócz przepisów gwarantujących Polakom niższe ceny energii, co miało być sfinansowane przez Orlen, przemycona skandaliczne przepisy dotyczące budowy farm wiatrowych. Wiatraki - zgodnie z zapisami ustawy - będą mogły być budowana w bliskim sąsiedztwie zabudowań oraz przewidziano wywłaszczanie w związku z budową wiatraków. Opinia publiczna, politycy od razu skojarzyli, że bardzo korzystne zapisy dla branży wiatrakowej korespondują z bardzo złą sytuacją niemieckiego producenta turbin wiatrowych - Siemensa, którego jedna ze spółek Siemens Gamesa, zanotuje w 2023 r. prawie 5 miliardów euro strat.
Kontrowesje
Gra polityczna ustawą
Ustawa w pierwszej kolejności zawiera przepisy, które gwarantują dla Polaków niższe ceny energii. Jednocześnie ustawa przemyca masę innych, kontrowersyjnych zapisów. W przypadku weta Prezydenta, związanego z kontrowersyjnymi przepisami zostaną zawetowane również przepisy dotyczące mrożenia cen energii. Sugeruje to, że w takiej sytuacji, przy niedostatecznej informacji posiadanej przez opinię publiczną, Prezydent mógłby być oskarżony o blokowanie korzystnych dla Polaków rozwiązań.
Wywłaszczenie na cele publiczne
Artykuł 11 projektu ustawy zakłada rozszerzenie celów publicznych wymienionych w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami o cele związane z budową, przebudową i utrzymaniem instalacji odnawialnego źródła energii w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii:
W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (. Dz. U. z 2023 r. poz. 344 z późn. zm.) w art. 6 po pkt 4b dodaje się pkt 4c w brzmieniu: „4c) budowa, przebudowa i utrzymanie instalacji odnawialnego źródła energii w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1436 z późn. zm.) o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW, w szczególności elektrowni wiatrowej wraz z inwestycją towarzyszącą w rozumieniu ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 724 z późn. zm.);"
Otwiera to w sposób oczywisty drogę do wywłaszczeń.
Przepisy korzystne dla branży turbin wiatrowych
W związku z szeregiem przepisów liberalizujących w sposób bardzo kontrowersyjny prawo dla farm wiatrowych zostało to od razu połączone z bieżącą, bardzo złą sytuacją finansową firmy Siemens Gamesa. Spółka ta za 2023 r. może zanotować stratę nawet w wysokości 4,5 miliarda euro[2], a przepisy zostały od razu odebrane jako koło ratunkowe dla tej niemieckiej firmy.
Orlen jako jedyna firma ponosząca koszty zamrożenie cen energii
Ustawa przewiduje, że Orlen będzie teraz jedyną firmą łożącą na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny. Wyliczono, że może chodzić nawet o 15 miliardów złotych. Po wniesieniu projektu ustawy akcje Orlen straciły 9% na giełdzie. Wobec dotychczasowych ataków polityków tzw. demokratycznej opozycji na Orlen oraz nawet zapowiedzi sprywatyzowania tego narodowego giganta, taka konstrukcja przepisów została od razu odebrana przez opinię publiczną jako atak na tę spółkę.
Satyra związana z aferą
opisać