Afera wizowa

Dane tabelaryczne dla wszystkich wiz wydanych w okresie 2013-2022. Źródło: Eurostat.

Wszystkie wizy wydane w okresie 2013-2022. Sortowanie według roku 2022. Źródło Eurostat.

Wszystkie wizy wydane w okresie 2013-2022. Sortowanie według roku 2015. Źródło Eurostat.

Wizy MEV wydane w okresie 2013-2022. Sortowanie według roku 2022. Źródło Eurostat.

Wizy MEV wydane w okresie 2013-2022. Sortowanie według roku 2016. Źródło Eurostat.

Porównanie lat 2015 oraz 2022 dla wiz typu MEV (multiple entry visa) z uwzględnieniem Polski. Źródło: Eurostat.

Afera wizowa - pseudo afera wykreowana w pierwszej połowie września, przed wyborami w 2023 r., w której politycy Totalnej Opozycji oskarżyli rząd PiS o wydawanie setek tysięcy wiz Schengen w celu przerzucania ludzi do państw Schengen. Aferę stworzono aby odwrócić uwagę od faktu poparcia Totalnej Opozycji oraz Platformy Obywatelskiej dla przygotowywanego w Unii Europejskiej Paktu Migracyjnego oraz aby ośmieszyć i odwrócić uwagę od od pytań referendalnych, które poruszały temat nielegalnej migracji.

Nieprawdziwe oskarżenie i dezinformacja

Politycy Totalnej Opozycji oraz związane z nimi media zaczęły rozpowszechniać po 10 września 2023 r. fałszywe informacje o setkach tysięcy nieprawidłowo wydanych wiz umożliwiających przybyszom z poza Unii przedostawanie się do innych krajów. Tymczasem ze statystyk Eurostat wynika, że wszystkich wydanych wiz w latach 2020, 2021, 2022 było odpowiednio 98 511, 39 362 oraz 73 023. Paradoksalnie to w czasach rządów PO-PSL Polska była w czołówce wydawanych wiz - w roku 2014 wydano ponad 1,1 miliona wiz.

Manipulacja TVN

24 września 2023 r. Fakty TVN opublikowały materiał, z którego wynikało, że Ugandyjczycy płacili za polskie wizy. Internauci bardzo szybko obnażyli manipulację stacji. Użytkownik Twittera - Emilia Kamińska - wskazała, że przedstawiony w materiale TVN "ugandyjski dziennikarz" Baba Andrew Buluba, to tak naprawdę pracownik gabinetu prezydenta Ugandy Yoweri Museveniego, który ma bardzo dobre relacje z Władimirem Putinem. Z kolei drugi z bohaterów materiału, Bruce Kwikiriza, od kilku lat mieszka w Brukseli i pracuje w belgijskich instytucjach rządowych.

Onet - powołując się na materiały TVN pisał nawet o protestach przed polskim konsulatem w Ugandzie.

Prawdziwe tło do wywołania afery

14 września 2023 r. w Prokuraturze Krajowej w Warszawie odbyła się konferencja prasowa zastępcy dyrektora Departamentu ds. Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej prokuratora Daniela Lermana oraz zastępcy ministra koordynatora służb specjalnych Stanisława Żaryna. Konferencja dotyczyła śledztwa w sprawie nieprawidłowości przy wydawaniu wiz. Podczas konferencji przekazano następujące informacje:

• Pierwsze sygnały dotyczące nieprawidłowości przy wydawaniu niektórych wiz dotarły do CBA w lipcu 2022 r.
• Śledztwo wszczęte zostało 7 marca 2023 roku na podstawie materiałów przekazanych przez Centralne Biuro Antykorupcyjne.
• Postępowanie dotyczy płatnej protekcji przy przyspieszaniu procedur wizowych w stosunku do kilkuset wiz, składanych wniosków wizowych na przestrzeni półtora roku.
• Wnioski wizowe dotyczyły cudzoziemców składających wnioski polskich placówkach dyplomatycznych w Hongkongu, Tajwanie, Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Indiach, Arabii Saudyjskiej, Singapurze, Filipinach i Katarze.
• Prokurator wydziału zamiejscowego Prokuratury Krajowej przedstawił zarzuty 7 osobom w tym postępowaniu.
• Trzy osoby są, decyzją sądu, tymczasowo aresztowane.
• Nieprawdą jest, by polskie służby uzyskały informacje o procederze od sojuszników. To ustalenia CBA i dowody zgromadzone przez funkcjonariuszy pozwoliły na postawienie zarzutów.
• Osoby, których te wizy dotyczyły były sprawdzane pod kątem bezpieczeństwa dla RP, działalności terrorystycznej.
• Objęte śledztwem wnioski wizowe dotyczyły wykonywania pracy na terytorium Polski.
• Wśród podejrzanych nie ma zarzutów wobec urzędników państwowych.

15 września 2023 r. Prokuratura na swoim koncie w serwisie Twitter/X poinformowała:

W śledztwie Wydziału Zamiejscowego Departamentu ds. Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej, dotyczącym nieprawidłowości przy wydawaniu wiz, chodzi dokładnie o 268 uwzględnionych wniosków o przyspieszenie wydania wizy. Prokuratura Krajowa apeluje o niepowielanie nieprawdziwych informacji o skali tego procederu.

Sprostowanie MSZ

Fragment komunikatu MSZ, dotyczącego wiz krajowych i Schengen

15 września 2023 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych wydało oświadczenie w sprawie nieprawdziwych informacji dotyczących procesu wizowego. Podano w nim że w okresie ostatnich 30 miesięcy wydano łącznie 1 951 176 wiz z czego 1 782 276 to wizy krajowe. Wynika z tego, że wiz Schengen było w tym okresie 168 900. W oświadczeniu zdementowano także szereg innych kłamstw rozpowszechnianych przez polityków i sprzyjające im media.

Afera pretekstem do wprowadzenia kontroli granic

W wyniku tej pseudo-afery 16 października 2023 r. Niemcy wprowadziły kontrolę na polsko-niemieckich granicach. Kontrole zostały kilkukrotnie przedłużane.

Wielu komentatorów wskazuje, że kontrole na wewnętrznych granicach Schengen mogą być potrzebne aby przeciwdziałać powrotom relokowanych migrantów w ramach tzw, mechanizmu solidarnościowego z Paktu Migracyjnego. Polska nie była do tej pory celem nielegalnej migracji i można się spodziewać, że przymusowo relokowani migranci będą chcieli się przedostawać z powrotem do innych państw UE.

Komisja śledcza

Koalicja 13 grudnia zaraz po objęciu władzy, 21 grudnia 2023 r. powołała Komisję śledczą ds. afery wizowej.