Fundacja Batorego

Fundacja im. Stefana Batorego jest niezależną, niedochodową organizacją pozarządową o statusie organizacji pożytku publicznego, zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym. Założycielem Fundacji jest George Soros, amerykański finansista i filantrop, który zainicjował powstanie całej sieci fundacji, działających obecnie w 31 krajach Europy Środkowej i Wschodniej oraz Azji Centralnej, w Republice Południowej Afryki, Gwatemali, na Haiti oraz w Stanach Zjednoczonych. Środki finansowe na działalność Fundacji pochodzą z Open Society Institute, założonego i sponsorowanego przez George'a Sorosa, a także z innych, zagranicznych i polskich, źródeł.

Soros filantropią zajął się z rozmachem. Pod koniec lat 70. finansował czarnoskórych studentów z RPA. W latach 80. zaczął wspierać demokratyczną opozycję w Europie Środkowej. Pierwsza specjalnie w tym celu założona fundacja powstała w 1984 r. na Węgrzech. W 1993 r. założył Instytut Społeczeństwa Otwartego Soros stał się sławny nie dzięki działalności filantropijnej, tylko dzięki „czarnej środzie” 16 września 1992 r., która pozwoliła mu zbić majątek i uderzyła w funta. To nie było jego jednorazowe zagranie. W 1997 r. w podobnej sytuacji w trakcie azjatyckiego kryzysu finansowego malezyjski premier oskarżył Sorosa o spowodowanie załamania waluty tego kraju. W Tajlandii w wyniku podobnych spekulacji lokalna waluta straciła ponad 50 proc. wartości w stosunku do dolara. Pomimo ogromnej, bo dwudziestomiliardowej pomocy ze strony MFW w kraju zbankrutowały największe instytucje finansowe. Do podobnych wydarzeń doszło na Filipinach. George Soros był fundatorem fundacji w 1988 r. i przez wiele lat fundusze z jego Open Society Foundations stanowiły większość budżetu fundacji. Ale nie miał większego wpływu na jej funkcjonowanie. Dawał środki, podsuwał pomysły i propozycje, umożliwiał wymianę doświadczeń z organizacjami i ludźmi z innych krajów regionu. Ale o tym, co i jak ma być wspierane, decydowały zarząd i rada Fundacji Batorego, a te tworzyli ludzie wywodzący się z opozycji demokratycznej lat 70. oraz związków twórczych i naukowych funkcjonujących w czasie legalnej Solidarności, a potem w podziemiu – opowiada nam Ewa Kulik-Bielińska, obecna dyrektor Fundacji im. Stefana Batorego, i wymienia: Klemens Szaniawski, Leszek Kołakowski, Zbigniew Bujak, Adam Michnik, Marcin Król, Krzysztof Michalski, ks. Józef Tischner, a także Zbigniew Janas, Zbigniew Bujak... – To oni budowali fundację od początku.W 1997 r. dostaliśmy 2,5 mln dol. od Fundacji Forda nie tylko na konkretne programy, ale także na inwestowanie, dodatkowo część swoich udziałów w Agorze przekazała nam Małgorzata Szejnert i dzięki sensownym inwestycjom i koniunkturze w gospodarce udało nam się wypracować zyski na poziomie dwucyfrowym. Ale to i tak było mało na kapitał wieczysty. Poprosiliśmy więc Sorosa, by nas wspomógł i sfinansował nam zakup działki oraz wybudowanie tego budynku, w którym jesteśmy – mówi szefowa Batorego. Budynek jest spory, choć na dzisiejsze standardy – żaden apartamentowiec. Jednak mieści się w bardzo dobrej i drogiej części Warszawy (na przecięciu Muranowa i Nowego Miasta). – Budynku nie dostaliśmy od Sorosa za darmo. W końcu to biznesmen. Dogadaliśmy się tak, że przez 9 lat obniżał nam o 10 proc. wysokość grantu na naszą działalność i w ten sposób został pokryty wydatek na budynek – dodaje Ewa Kulik-Bielińska. Sprawozdanie Fundacji Batorego za 2022 r. W ciągu 30 lat na nasze działania wydaliśmy 609 mln zł. przekazaliśmy ponad 17 tysięcy dotacji i 6,5 tysiąca stypendiów na kwotę 455 mln zł.154 mln zł przeznaczyliśmy na działania prowadzone samodzielnie.Pomagamy organizacjom, które stoją na straży praworządności, monitorują sposób stanowienia prawa oraz funkcjonowanie władz i instytucji publicznych, zajmują się ochroną praw człowieka i obywatela, bronią grup narażonych na wykluczenie, przemoc i dyskryminację, działają na rzecz równości płci i otwartości na innych.

Założona przez George’a Sorosa Fundacja Batorego za pomocą programu “Aktywni Obywatele” dzieli przyznane Polsce pieniądze w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego (tzw. Funduszy norweskich i Funduszy EOG). Nie będzie żadnym zaskoczeniem informacja, że większość tych środków dostają organizacje o profilu lewicowo-liberalnym, jak również te kojarzone z opozycją. Tylko w 2020 roku granty w wysokości 100 tysięcy euro otrzymały m.in. stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza, Iustitia, Fundacja Kontroli Obywatelskiej OKO (wydawca portalu OKO.Press), Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Akcja Demokracja czy Komitet Obrony Demokracji. Ordo Iuris w raporcie z 2017 roku zauważyło, że z programów na walkę z dyskryminacją i przeciwdziałaniu wykluczeniu aż 21,2 mln złotych – 43% całości – dostały organizacje o lewicowym i liberalnym charakterze. W tym samym roku organizacje chrześcijańskie dostały zaledwie 1,5 miliona, na projekty, które nie miały charakteru ideologicznego.

Fundacja im. Stefana Batorego

W skład Rady wchodzą:

PRZEWODNICZĄCY

Marcin Król

historyk idei dziekan Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego redaktor naczelny miesięcznika „Res Publica Nowa”

CZŁONKOWIE

Jan Krzysztof Bielecki

ekonomista, Przewodniczący Rady Gospodarczej przy Premierze RP

Bogdan Borusewicz

historyk, Marszałek Senatu RP

Agnieszka Holland

reżyserka scenarzystka Prezydent Polskiej Akademii Filmowej

Olga Krzyżanowska

lekarz

Helena Łuczywo

redaktorka, współzałożycielka Gazety Wyborczej

Krzysztof Michalski

filozof, dyrektor Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu

Andrzej Olechowski

ekonomista, Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Banku Handlowego S.A.

Zbigniew Pełczyński

politolog, Uniwersytet Oksfordzki

Andrzej Rapaczyński

prawnik, Uniwersytet Columbia

Hanna Suchocka

prawnik, Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej

(członkostwo zawieszone na czas pełnienia misji dyplomatycznej)

Henryk Woźniakowski

wydawca, Prezes Zarządu Społecznego Instytutu Wydawniczego Znak

Zarząd Fundacji

PREZES

Aleksander Smolar

politolog, publicysta, zastępca przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Nauk o Człowieku (Institut für die Wissenschaften vom Menschen) w Wiedniu; członek International Forum Research Council w Waszyngtonie; członek Rady Dyrektorów Institute for Human Sciences przy Boston University; w latach 1989-1990 - doradca ds. politycznych premiera Tadeusza Mazowieckiego, w latach 1992-1993 - doradca ds. polityki zagranicznej premier Hanny Suchockiej. Prezes Fundacji Batorego od 1990 roku.

CZŁONKOWIE

Klaus Bachmann

historyk, publicysta, politolog, profesor w Instytucie Nauk Politycznych Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, w latach 2004-2006 kierownik katedry politologii w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego, w latach 1988-2004 korespondent Stuttgarter Zeitung najpierw w Warszawie, potem w Brukseli, publicysta Gazety Wyborczej, Polityki, Tygodnika Powszechnego; uzyskał stopień doktorski na wydziale historycznym Uniwersytetu Warszawskiego za pracę o stosunkach polsko-ukraińskich w Galicji przed 1914 rokiem; w roku 2005 obronił pracę habilitacyjną na temat Konwentu i Traktatu Konstytucyjnego UE na wydziale nauk społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego

Nathalie Bolgert

dyrektor programowy Fundacji na rzecz Społeczeństwa Obywatelskiego w Europie Środkowej i Wschodniej na Czechy, Polskę i Słowację,współtwórczyni i do 1995 roku pracownik Banku BISE; inicjatorka i działaczka wielu polskich organizacji pozarządowych, między innymi Banków Żywności

Szymon Gutkowski

współwłaściciel i dyrektor generalny agencji reklamowej DDB, współtwórca Corporate Profiles Consulting; prezes Fundacji Projekt: Polska; doradca marketingowy wielu firm w Polsce, a także instytucji finansowych na Ukrainie i w Kazachstanie; współtwórca koncepcji międzynarodowego DDB University i jeden z jego pierwszych trenerów w dziedzinie strategii komunikacji; asystent Jacka Kuronia w Sztabie Wyborczym Unii Demokratycznej podczas wyborów parlamentarnych w 1991 roku

Irena Herbst

adiunkt w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie i doradca Zarządu Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, w latach 1992-1996 - wiceminister w resorcie planowania przestrzennego i budownictwa, w latach 2003-2005 - podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki, w latach 1996-2002 i 2005-2006 - wiceprezes Zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego; współautorka reformy mieszkalnictwa w Polsce, rządowego programu Kapitał dla przedsiębiorczych i ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, autorka kilkudziesięciu publikacji dotyczących budownictwa mieszkaniowego

Jacek Kochanowicz

profesor ekonomii, kierownik Katedry Historii Gospodarczej na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca i kierownik programu studiów doktorskich Wydziału Historii i na Uniwersytecie Europy Środkowej w Budapeszcie; specjalizuje się w historii gospodarczej Polski XIX i XX wieku oraz w porównawczej historii procesów modernizacyjnych w XX wieku; autor wielu książek i artykułów

Radosław Markowski

profesor socjologii, dyrektor Zakładu Badań Porównawczych nad Polityką w Instytucie Studiów Politycznych PAN, dyrektor Centrum Studiów nad Demokracją w SWPS; wykładowca na polskich i zagranicznych uczelniach; autor wielu książek i artykułów dotyczących transformacji demokratycznej

i wyborów.

Andrzej Ziabicki

profesor chemii, długoletni kierownik Pracowni Fizyki Polimerów w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN, członek Advisory Board, Center for International Policy in Research and Education (CIPRE). Założyciel Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk; w latach 1990-1991 członek Komitetu Nauki i Techniki w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, doradca podkomisji Nauki i Edukacji w rozmowach Okrągłego Stołu w 1989 roku, członek Rady Fundacji Młodzieżowej Przedsiębiorczości