Afera KPO

Afera KPO - 8 sierpnia 2025 r. na stronie internetowej Krajowego Planu Odbudowy (KPO) pojawiła się mapa ukazująca przedsiębiorstwa, które miały otrzymać dotacje. Wynika z niej, że niektórzy przedsiębiorcy zamiast na innowacje mogli otrzymać pieniądze m.in. na firmowe jachty, wymianę mebli czy zakup wirtualnej strzelnicy. W końcu ujawniono na co poszły pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy. Środki były przez lata blokowane przez UE, duży wkład w tym mieli politycy obecnej władzy, którzy rozgrywali tym tematem kampanię wyborczą w 2023 roku. Okazuje się, że pożyczki, które będziemy musieli wszyscy spłacić poszły w dużej mierze mało istotne rzeczy, jak gastronomia czy jachty. Wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko na konferencji prasowej dotyczącej afery z KPO wskazał, że „niektóre z tych inwestycji są skandaliczne i sprawiają wrażenie dość cwaniackiego podejścia do sprawy”. Pierwsze informacje o tym, że w niektórych inwestycjach mogą pojawiać się nieprawidłowości o charakterze systemowym dotarły do ministerstwa kilka tygodni temu — przyznał Szyszko. Jak mówił dalej, „mówimy o inwestycji HoReCa w ramach Krajowego Planu Odbudowy, której łączna wartość, łączny budżet to 1,2 mld zł, stanowi to mniej niż 0,5 proc. wartości Krajowego Planu Odbudowy”.Według doniesień medialnych, z funduszy z Krajowego Planu Odbudowy miały finansowane być w sektorze HoReCa (obejmującym hotele, gastronomię i catering) również np. zakup jachtów czy solariów zamiast innowacyjności, a informacje o tym było można znaleźć na mapie inwestycji, która pojawiła się na stronie KPO, a która po wybuchu afery, przestała działać. Internauci w międzyczasie zrobili zrzut listy podmiotów. To właśnie z tych funduszy pół miliona miało trafić do klubu dla swingersów w Lublińca.

KPO to reformy i inwestycje, które rozpoczęły się po 1 lutego 2020 roku i zakończą do 31 sierpnia 2026 roku.

Pieniądze KPO pochodzą z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), który jest częścią Planu Odbudowy dla Europy. Aby je otrzymać, Polska podpisała dwie umowy z Komisją Europejską: na część grantową oraz pożyczkową. Spłata pożyczki zakończy się najpóźniej po 30 latach, czyli w 2058 roku.

1 czerwca 2022 r. Komisja Europejska (KE) zaakceptowała polski Krajowy Plan Odbudowy (KPO) przedstawiony przez rząd Zjednoczonej Prawicy. Zakłada on ponad 150 miliardów euro wsparcia dla Polski. Pierwszej płatności w wysokości ok. 4,2 mld euro spodziewamy się już wczesną jesienią, jednakże wypłata pieniędzy z KPO jest uzależniona od spełniania reform zapisanych w tzw. kamieniach milowych, w tym dotyczących sądownictwa. KPO składa się z 54 inwestycji i 48 reform. Ma wzmocnić polską gospodarkę oraz sprawić, że będzie ona łatwiej znosić wszelkie kryzysy. Zgodnie z założeniami Polska ma otrzymać 158,5 mld złotych, w tym 106,9 mld złotych w postaci dotacji i 51,6 mld złotych w formie preferencyjnych pożyczek. Zgodnie z celami UE znaczna część budżetu ma zostać przeznaczona na cele klimatyczne (42,7%) oraz na transformację cyfrową (20,85%). Warunkiem wypłaty przez KE środków w oparciu o złożony wniosek o płatność okresową będzie osiągnięcie kamieni milowych i wskaźników ustalonych w KPO. KPO zawiera 48 reform i 116 powiązanych z nimi kamieni milowych oraz 54 inwestycje i 166 wskaźników. Każdy z kamieni milowych jest precyzyjnie określony w liczącym 238 stron Aneksie do decyzji implementacyjnej KE pozytywnie opiniującej polski KPO.

Przed wypłatą jakichkolwiek środków z RRF Polska musi przyjąć reformę systemu dyscyplinarnego dla sędziów zgodnie z kamieniami milowymi w KPO. Reforma ta musi również ustanowić szybkie postępowanie odwoławcze dla sędziów, których dotyczą wcześniejsze orzeczenia Izby Dyscyplinarnej.

Polska musi również zrealizować kamień milowy w zakresie wdrożenia systemu Arachne. Jest to narzędzie informatyczne, które wspiera państwa członkowskie w ich działaniach w zakresie zwalczania nadużyć finansowych, umożliwiając im gromadzenie danych o końcowych odbiorcach środków, wykonawcach, podwykonawcach i rzeczywistych beneficjentach. Dane te mogą być następnie udostępniane na żądanie..

29 lutego 2024 r., po objęciu rządów przez koalicję 13 grudnia, Komisja uznała, że Polska spełniła tzw. kamienie milowe, m.in. dotyczące niezależności systemu sądowniczego, co umożliwia wypłatę środków w ramach pierwszego wniosku o płatność. Komisja Europejska wydała wstępną pozytywną ocenę pierwszego wniosku Polski o płatności z Funduszu Odbudowy. Otwiera to drogę do wypłaty Polsce 6,3 mld euro w ramach KPO . Komisja Europejska przyjęła decyzję potwierdzającą udział Polski w Prokuraturze Europejskiej. Na wniosek skierowany do Komisji przez Polskę Prokuratura Europejska będzie właściwa do prowadzenia dochodzeń i ścigania przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, popełnionych w Polsce po 1 czerwca 2021 roku. Polska stanie się częścią Prokuratury Europejskiej z dniem wejścia w życie decyzji Komisji. Prokuratura Europejska będzie mogła rozpocząć działalność i dochodzenia w Polsce 20 dni po mianowaniu przez Radę Prokuratora Europejskiego z Polski.

Prokuratura Regionalna wszczyna śledztwo ws. afery KPO.

Prokuratura Regionalna w Warszawie poinformowała, że z urzędu podjęła czynności sprawdzające w związku z doniesieniami medialnym dotyczącymi nieprawidłowości w udzielaniu dotacji z KPO.

Reakcja Komisji Europejskiej. „Polska ma obowiązek podjąć działania wyjaśniające”

Komisja Europejska sprawdzi, czy te kontrowersyjne projekty dla mikorfirm spełniają kryteria uzgodnione w ramach KPO, dopiero gdy Polska przedstawi wniosek o płatność. Taki wniosek planowany jest w listopadzie. Trwają kontrole firm z branży hotelarskiej i gastronomii (HoReCa), które skorzystały ze wsparcia z KPO; w razie wykrycia nieprawidłowości, będą musiały zwrócić pieniądze w ciągu 14 dni — poinformował PAP Arkadiusz Dewódzki z PARP. Dodał, że wyników kontroli można spodziewać się we wrześniu.