| Aktualna wersja |
Twój tekst |
| Linia 1: |
Linia 1: |
| Polscy rolnicy sprzeciwiają się importowi produktów rolnych z Ukrainy oraz wdrożeniu Zielonego Ładu, także domagają się wsparcia hodowli zwierząt. W przeszło 250 miejscach w Polsce 9 lutego rolnicy rozpoczęli protesty, które - według zapowiedzi - mają potrwać 30 dni. '''Zielony Ład to pakiet unijnych ustaw, które mają umożliwić Europie osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku'''.<ref>https://www.wnp.pl/praca/zablokowane-drogi-liczne-utrudnienia-rolnicy-protestuja,803260.html</ref><ref>https://www.wysokomazowiecki24.pl/news/czyzew/96892.html</ref><ref>https://tvrepublika.pl/Rolnicy-protestuja-w-calej-Polsce-ZOBACZ-zdjecia-od-naszych-czytelnikow-GALERIA,157151.html</ref> | | Polscy rolnicy sprzeciwiają się importowi produktów rolnych z Ukrainy oraz wdrożeniu Zielonego Ładu, także domagają się wsparcia hodowli zwierząt. W przeszło 250 miejscach w Polsce 9 lutego rolnicy rozpoczęli protesty, które - według zapowiedzi - mają potrwać 30 dni.<ref>https://www.wnp.pl/praca/zablokowane-drogi-liczne-utrudnienia-rolnicy-protestuja,803260.html</ref><ref>https://www.wysokomazowiecki24.pl/news/czyzew/96892.html</ref><ref>https://tvrepublika.pl/Rolnicy-protestuja-w-calej-Polsce-ZOBACZ-zdjecia-od-naszych-czytelnikow-GALERIA,157151.html</ref> |
|
| |
|
| === Rolnicy, którzy protestują w Morągu, przyjechali z Mazur, Żuław, woj. pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. === | | === Rolnicy, którzy protestują w Morągu, przyjechali z Mazur, Żuław, woj. pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. === |
| 11.02.2024 r. Osoby ubrane w koszulki "organizator protestu" nawołują rolników do zachowania spokoju i nie wszczynania burd. Informują, że delegacja rolników jest w hali, gdzie odbędzie się spotkanie, będzie rozmawiać z ministrem Kołodziejczakiem i premierem Tuskiem.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/warminsko-mazurskie-rolnicy-protestuja-przed-hala-w-ktorej-bedzie-spotkanie-z-premierem,803808.html</ref> Wy także ucierpieliście z powodu wojny, wam także należy się pomoc państwa" - powiedział Tusk. Wyjaśnił, że w rezerwie budżetowej jest program obliczony na kilka lat o wartości 500 mln zł, a na ten rok powinno być to około 100 mln zł.<ref>https://www.wnp.pl/parlamentarny/wydarzenia/tusk-bedzie-pomoc-dla-poszkodowanych-mieszkancow-woj-warminsko-mazurskiego-i-podlaskiego,803822.html</ref>Podczas spotkania z mieszkańcami Morąga premier wysłuchał wypowiedzi delegacji protestujących w tej miejscowości, jak i w wielu innych w Polsce, rolników. Ci zwrócili się do premiera m.in. o natychmiastowe zamknięcie polskiej granicy z Ukrainą, do czasu, w którym będzie możliwość kontrolowania wszystkich towarów wjeżdżających do Polski z tego państwa. Apelowali o późniejsze systemowe rozwiązania w tej sprawie i sprzeciwiali się unijnemu "Zielonemu Ładowi". Rolnicy mówili także m.in. o toksyczności i niskiej jakości, braku spełnionych norm przez ukraińską żywność.Rolnicy prosili także o upublicznienie listy firm kupujących ukraińskie zboże. Proponowali wyznaczenie jednej spółki portowej do skupowania tego zboża i zakazu pod rygorem wysokich kar kupowania tego ziarna przez inne firmy.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/premier-jezeli-tysiace-ludzi-decyduja-sie-na-protest-to-nie-robia-tego-dla-przyjemnosci,803827.html</ref> | | 11.02.2024 r. Osoby ubrane w koszulki "organizator protestu" nawołują rolników do zachowania spokoju i nie wszczynania burd. Informują, że delegacja rolników jest w hali, gdzie odbędzie się spotkanie, będzie rozmawiać z ministrem Kołodziejczakiem i premierem Tuskiem.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/warminsko-mazurskie-rolnicy-protestuja-przed-hala-w-ktorej-bedzie-spotkanie-z-premierem,803808.html</ref> |
| | |
| === Podczas spotkania z mieszkańcami Morąga premier wysłuchał wypowiedzi delegacji protestujących ===
| |
| 11.02.2024 r. "Wytłumaczę to i w Kijowie i w Brukseli, że my i tak będziemy przeprowadzali tego typu kontrole, bo chodzi o zdrowie obywateli Polski i całej UE. Nie ma możliwości, abyśmy od tych kontroli odstąpili" - podkreślił premier. Przyznał, że polskie służby nie są kadrowo przygotowane na taką skalę towarów, ale zapewnił, że "od dziś" w przypadku kontroli sanitarnych i jakościowych "to, co mamy do dyspozycji, rzucimy na ten front, bezdyskusyjnie". Powiedział, że jego zdaniem jest pogodzenie trzech kwestii - elementarnego respektowania ustaleń w ramach UE, pomocy Ukrainie w wojnie z Rosją oraz skutecznej obrony interesów polskiego rolnika, polskiego producenta żywności."Musimy znaleźć rozwiązanie. Ono pewnie nie będzie idealne" - dodał premier.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/premier-jezeli-tysiace-ludzi-decyduja-sie-na-protest-to-nie-robia-tego-dla-przyjemnosci,803827.html</ref>
| |
| | |
| === Ukraińskie zboże rozsypane na polsko-ukraińskiej granicy ===
| |
| 11.02.2024 r. Protestujący rolnicy zatrzymali trzy ukraińskie ciężarówki i wysypali zboże na jezdnię. Do zdarzenia doszło na drodze krajowej nr 12, prowadzącej do przejścia granicznego w Dorohusku, w pobliżu miejsca protestu rolników. "Trzy ciężarówki, których kierującymi byli obywatele Ukrainy, wjechały po odprawie na teren Polski. Uczestnicy protestu nie przepuścili dalej tego transportu i w pewnej chwili otworzyli naczepy, co spowodowało częściowe wysypanie się zboża na jezdnię. Kierujący zawrócili w kierunku Ukrainy" - relacjonowała w niedzielę Ewa Czyż z Komendy Miejskiej Policji w Chełmie.<ref>https://www.wnp.pl/logistyka/prorosyjscy-prowokatorzy-rozsypali-ukrainskie-zboze-na-polsko-ukrainskiej-granicy,803905.html</ref>W kolejnych dniach można się spodziewać kontynuacji rolniczych protestów w regionie. W samym Wrocławiu zgłoszenie dotyczyło al. Jana III Sobieskiego i Wschodniej Obwodnicy Wrocławia. Urzędnicy zostali poinformowani, że blokady mogą trwać między 9 a 19 lutego. Poprzez blokady rolnicy wyrażają sprzeciw wobec "Zielonego Ładu", ograniczeniom w handlu zwierzętami oraz domagają się regulacji w sprawie handlu z Ukrainą.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/wroclaw-trwaja-protesty-rolnikow-policja-zaleca-objazdy,803968.html</ref>
| |
| | |
| === '''Wiceminister gospodarki i handlu Ukrainy Taras Kaczka''' ===
| |
| 12.02.2024 r. Al''bo będziemy się bać przemocy, która niszczy już nie tylko handel polsko-ukraiński, ale i Trójkąt Lubelski - bo zniszczono zboże, które miało trafić na Litwę - albo w końcu zreflektujemy się i zaczniemy rozmawiać jak dorośli— napisał Kaczka. W przeciwnym razie jutro Mekler (ukraińska agencja nazywa Rafała Meklera liderem protestujących rolników i działaczem Ruchu Narodowego - PAP) i jego banda zaczną zabijać Ukraińców za to, że są oni Ukraińcami. Niestety, nie jest to spekulacja. Miesiąc temu Polska wspominała zabójstwo prezydenta Gdańska z powodu nienawiści na tle politycznym — napisał Kaczka. Kaczka oświadczył również, że jeśli utrzyma się „obojętność” wobec niszczenia ukraińskich towarów, to nie zdziwi się, jeśli dojdzie do agresywnych działań wobec polskich ciężarówek z serem czy towarów na półkach w sklepach.''<ref>https://wpolityce.pl/swiat/681564-szokujace-slowa-ukrainskiego-ministra-o-polskich-rolnikach</ref>
| |
| | |
| === Ponad 77 proc. badanych popiera protestujących rolników ===
| |
| 13.02.2024 r. Badani zostali zapytani o to czy popierają rolników protestujących przeciwko Zielonemu Ładowi, polityce klimatycznej UE oraz otwarciu unijnego rynku dla produktów z Ukrainy. 54,3 proc. badanych odpowiedziało, że zdecydowanie tak, a 22,9, że raczej tak.Z postulatami rolników raczej nie zgadza się 7,7 proc. ankietowanych, a 3,1 proc. zdecydowanie się nie zgadza.12 proc. nie ma zdania w tej kwestii.<ref>https://www.wnp.pl/parlamentarny/wydarzenia/protestujacy-rolnicy-ciesza-sie-duzym-wsparciem-spolecznym,804260.html</ref>
| |
| | |
| === Protesty będą trwały nadal ===
| |
| ''Na ten moment wiemy tylko to, że rząd pracuje nad rozwiązaniami, że potrzebuje czasu, by tak naprawdę szukać rozwiązań. Dla nas to jest niesatysfakcjonujące jako dla grupy rolników, dlatego podtrzymujemy akcję protestacyjną i 20 (lutego - PAP) również będziemy prowadzić akcję protestacyjną w związku z kolejną datą ogólnopolskiego protestu. Życzymy sobie tak naprawdę tego, aby te problemy szybko się rozwiązały. Wiemy, że na ten moment jest to nieosiągalne" - skomentował w rozmowie z PAP Adrian Wawrzyniak, przewodniczący dolnośląskiej Solidarności Rolników Indywidualnych.''<ref>https://www.wnp.pl/finanse/wroclaw-rolnicy-po-spotkaniu-z-wiceministrem-rolnictwa-zapowiadaja-kontynuacje-protestu,804561.html</ref> 20 lutego polscy rolnicy zablokują wszystkie przejścia graniczne między Polską i Ukrainą. Związkowcy ostrzegają, że blokowane będą nie tylko przejścia graniczne, ale także węzły komunikacyjne i drogi dojazdowe do przeładunkowych stacji kolejowych oraz portów morskich. Protestujący wzywają do społecznego poparcia swojej akcji. Argumentują, że ich działania mają na celu "zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w kraju". Od wielu tygodni trwają protesty rolników nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Producenci sprzeciwiają się nie tylko niekontrolowanemu napływowi żywności z Ukrainy, ale również unijnym regulacjom związanym z tzw. "Zielonym Ładem".<ref>https://www.rmf24.pl/raporty/raport-wojna-z-rosja/news-bedzie-masowy-protest-rolnikow-zablokuja-wszystkie-przejscia,nId,7329362#crp_state=1</ref>
| |
| | |
| 18.02.2024 r. Kilkaset metrów od drogowego przejścia granicznego w Dorohusku, we wsi Okopy zorganizowany został protest, do którego dołączyły delegacje rolników z Belgii, Holandii, Francji i Niemiec. W ten sposób wyrażają sprzeciw wobec decyzji o bezcłowej wymianie handlowej z Ukrainą.Do wsi Okopy, gdzie zorganizowano heppening, dojechali ciężkim sprzętem jadąc przez Europę kilka tysięcy kilometrów. Drugim źródłem rolniczego gniewu są założenia Zielonego Ładu, które mają być wprowadzane w życie w kolejnych latach. Razem z polskimi i unijnymi rolnikami w rejonie przejścia w Dorohusku manifestowali przewoźnicy i kierowcy tirów. W sobotę (17 lutego), kilka minut po godzinie 18.30 został zablokowany dojazd do granicy. Stało się tak na znak protestu przeciwko działaniom służb ukraińskich, które w sposób uprzywilejowany traktują swoich przewoźników.<ref>https://www.wnp.pl/logistyka/rolnicy-protestuja-na-przejsciu-granicznym-dorohusk-jagodzin,806094.html</ref>
| |
| | |
| 20.02.2024 r. w całej Polsce odbyły się liczne protesty rolników, którzy blokowali m.in. drogi, trasy szybkiego ruchu, autostrady, a także przejścia graniczne z Ukrainą. Rolnicy sprzeciwią się napływowi ukraińskich towarów, a także polityce europejskiej związanej z tzw. Zielonym Ładem.Nie potwierdziły się doniesienia, że mimo embarga ukraińskie zboże pozostaje w Polsce - powiedział we wtorek wiceminister rolnictwa Michał Kołodziejczak. Zasugerował, że rolnicy powinni protestować na innej granicy, niekoniecznie ukraińskiej.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/kolodziejczak-nie-potwierdzily-sie-doniesienia-ze-ukrainskie-zboze-zostaje-w-polsce,806864.html</ref>
| |
| | |
| 22.02.2024 r. Premier Donald Tusk zapowiedział, że dla zapewniania 100 proc. gwarancji, że pomoc wojskowa i humanitarna będą docierały bez opóźnień na Ukrainę, na listę infrastruktury krytycznej wpisane zostaną przejścia graniczne z Ukrainą i wskazane odcinki dróg i torów kolejowych.Zdaniem b. premiera Morawieckiego taki ruch oznacza jednak, że „protestujący nie będą mogli sprawdzać, co wjeżdża z Ukrainy, nie będą mogli tam protestować (…) że wyśle się na nich policję, że rządzący chcą wysłać na nich policję z pałami i zniszczyć ten demokratyczny protest”. Podkreślił, że prawo do protestu jest „podstawowym prawem demokratycznym”. Wszyscy powinniśmy być dzisiaj z rolnikami, wszyscy powinniśmy wczuć się w ich problemy— zaznaczył b. premier podczas internetowego czatu na jednym z portali społecznościowych.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/682783-morawiecki-wszyscy-powinnismy-byc-dzisiaj-z-rolnikami</ref>
| |
| | |
| 29.02.2024 r. Premier Donald Tusk zapowiedział w czwartek wieczorem, że wraz z rolnikami zostanie przygotowana lista polskich postulatów zmian w europejskim Zielonym Ładzie. Dodał, że polskie rolnictwo nie będzie respektowało zapisów Zielonego Ładu jeśli nie zostaną one zmienione. "Wiadomo, że nie chodzi o to żeby obalić, czy wyrzucić cały Zielony Ład, ale tak na prawdę wszystkie praktycznie zapisy w Zielonym Ładzie dotyczące rolnictwa są szczególnie teraz w okresie wojny i bezcłowego obrotu (z Ukrainą - PAP) są kolejnym ciosem i muszą być zawieszone lub wycofane" - mówił szef rządu na czwartkowej konferencji prasowej po spotkaniu z przedstawicielami rolników.Premier poinformował, że wraz z rolnikami przygotowana zostanie lista "polskich postulatów". Dodał, że ma ona być opatrzona informacją, że "polskie rolnictwo nie będzie zainteresowane, nie będzie respektowało zapisów jeśli nie ulegną one zmianie".<ref>https://www.wnp.pl/finanse/tusk-przygotujemy-liste-polskich-postulatow-zmian-w-zielonym-ladzie,810030.html</ref> Jak zaznaczył na konferencji prasowej po rozmowach z rolnikami Tusk, spotkanie "raczej" nie odbędzie się 6 marca, w dniu planowanej demonstracji rolników w Warszawie. Szef rządu zadeklarował, że podczas następnego spotkania poinformuje "o efektach podjętych działań, ewentualnie o drastycznych decyzjach, o ile takie okażą się konieczne". Rozmowy były trudne, ale bardzo konstruktywne, rozmówcy podkreślali, że nie są zainteresowani polityczną konfrontacją, ale rozwiązaniem problemu. Jak dodał, jako premier jest zobowiązany, by ten problem rozwiązać.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/tusk-kolejne-spotkanie-z-rolnikami-prawdopodobnie-5-lub-7-marca,810032.html</ref>
| |
| | |
| == Protest w stolicy zaplanowany jest na 27 lutego ==
| |
| Jak przekazało Radio Zet, Sławomir Izdebski z rolniczego OPZZ zapowiedział, że protestujący rolnicy ruszą na Warszawę. "Z zapowiedzi Izdebskiego dowiedzieliśmy się, że protest w stolicy zaplanowany jest na 27 lutego", podaje rozgłośnia,rolnicy protestują pod hasłem "Trzy razy stop". Sprzeciwiają się ograniczaniu hodowli w Polsce, europejskiemu Zielonemu Ładowi oraz importowi produktów rolnych z Ukrainy.<ref>https://tvrepublika.pl/Decyzja-juz-zapadla-strajkujacy-rolnicy-rusza-na-Warszawe,157394.html</ref>Izdebski zapowiedział, że oprócz wtorkowego protestu, 27 lutego br. zaplanowany jest "gwiaździsty marsz na Warszawę", w którym, oprócz polskich rolników, mają też uczestniczyć przedstawiciele organizacji rolniczych z innych krajów europejskich. "Chcemy pokazać, że zatrzymanie Zielonego Ładu jest naszym wspólnym postulatem" - wskazał.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/wielki-strajk-rolnikow-zablokuje-polske-sprawa-zajmie-sie-rzad,806535.html</ref>
| |
| | |
| === Protest rolników w stolicy dotarł pod Sejm. Do parlamentu weszła delegacja protestujących. ===
| |
| 27.02.2024 r. Do budynków sejmowych weszła delegacja uczestników demonstracji. Marsz otwierał rolniczy ciągnik z transparentem z hasłami: "Murem za rolnikiem", "Jestem rolnikiem, nie niewolnikiem" i "Zielony ład = głód".Pod Sejmem jeden z liderów protestu Szczepan Wójcik powtarzał, że nie ma żadnego porozumienia z rządem, podkreślał, że delegacja udająca się do Sejmu nie idzie podpisywać się pod ustępstwami, i że podstawowe postulaty rolników muszą być spełnione.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/warszawa-protestujacy-rolnicy-pod-sejmem,809028.html</ref><ref>https://www.topagrar.pl/articles/doplaty-prow-i-vat/bedzie-ogromny-30-dniowy-protest-rolnikow-w-calej-polsce-nasza-cierpliwosc-sie-wyczerpala-2502333</ref>
| |
| | |
| === Ministerstwo Rolnictwa utajniło dokumenty dot. rozmów ze stroną ukraińską ===
| |
| Politycy PiS - szef klubu Mariusz Błaszczak oraz posłowie: Paweł Jabłoński i Waldemar Buda udali się we wtorek z kontrolą poselską do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jak zapowiedzieli, chcieli sprawdzić, czy minister rolnictwa Czesław Siekierski podjął rozmowy ze stroną ukraińską w sprawie rozwiązania kryzysu, który dotyka polskich rolników. Buda w zamieszczonym nagraniu przekazał, że po dwóch godzinach przygotowywania dokumentów "okazało się, że minister (Siekierski) podjął decyzję o ich utajnieniu". Jabłoński stwierdził, że wspomniane dokumenty były jawne i "nagle, kiedy politycy PiS przyszli do ministerstwa, stały się tajne". Błaszczak relacjonował, że najpierw zostali przyjęcie przez dwóch wiceministrów, następnie udali się do odpowiedniego departamentu, gdzie poproszono ich o poczekanie na dokumenty. "W końcu usłyszeliśmy, że zostały objęte klauzulą niejawności" - powiedział Błaszczak.Zarzucił Siekierskiemu, że próbuje utrudnić przeprowadzenie kontroli poselskiej.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/pis-ministerstwo-rolnictwa-utajnilo-dokumenty-dot-rozmow-ze-strona-ukrainska,809026.html</ref>
| |
| | |
| '''Premier Donald Tusk wraz z ministrami zaprosili przedstawicieli środowisk rolniczych do Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” w Warszawie, gdzie o 14:00 rozpoczął się tzw. szczyt rolniczy.'''
| |
| | |
| 29.02.2024 r. Tomasz Obszański, przewodniczący NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” przed siedzibą Centrum rozmawiał z dziennikarzami. Dlaczego opuścił szumnie zapowiadany przez rząd Donalda Tuska szczyt rolniczy? Szef rolniczej „Solidarności” Zwrócił uwagę, że część osób i organizacji nie została wpuszczona na spotkanie. Zapytałem dlaczego nie zostały wpuszczone także wszystkie media, które powinny być wpuszczone. Pan minister powiedział, że jak mi się nie podoba, to mogę opuścić spotkanie, bo i tak 6 marca będziemy protestować Dopytywany, który z ministrów wypowiedział takie słowa, Obszański odparł:Pan Kołodziejczak. Wyszliśmy po prostu stamtąd. Albo jesteśmy wszyscy razem, albo jesteśmy pomijani i wkładany jest kij w szprychy tego roweru rolniczego, który teraz jedzie — dodał. Weszli rolnicy zrzeszeni w OPZZ, innych związkach zawodowych.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/683521-solidarnosc-wyszla-ze-szczytu-co-mowil-kolodziejczak</ref>Skandaliczne zachowanie. Skandaliczne zachowanie władz i że tak powiem, w ramach solidarności wszyscy opuścili salę. Nie zaproszono też przedstawicieli Samoobrony i innych. To jest po prostu proba rozgrywania rolników. Nie załatwia się spraw prawdziwie dla Polski ważnych, tylko prowadzi taką, powiedziałbym, politykę „wężykiem”. Na to nigdy nie przystaniemy — ocenił.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/683526-gabriel-janowski-wyrzucony-ze-szczytu-rolniczego</ref>09.03.2024 r. Premier Donald Tusk, minister rolnictwa Czesław Siekierski i wiceminister Michał Kołodziejczak spotkali się w sobotę z rolnikami w Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” w Warszawie.Po spotkaniu premier nie wyszedł do dziennikarzy; z mediami rozmawiali jedynie przedstawiciele rolników.<ref>https://wgospodarce.pl/informacje/139038-rolnicy-bedziemy-patrzec-premierowi-na-rece</ref>
| |
| | |
| == Protest w stolicy 6 marca 2024 r. ==
| |
| Marcin Kierwiński, szef MSWiA, w rozmowie z Radiem Zet zapowiedział, że traktory nie wjadą do centrum Warszawy, gdyż w stolicy obowiązuje zakaz ruchu tego rodzaju pojazdów. Zwrócił uwagę, że zabroniono blokady dwóch ulic – Wału Miedzeszyńskiego i Traktu Lubelskiego, a organizatorzy protestu odwołali się od tej decyzji i przegrali w sądzie.W tej sprawie wszystko jest jasne. Policja będzie przestrzegać prawa— powiedział Kierwiński. Podkreślił, że policja jest w kontakcie z organizatorami protestu.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/684017-kierwinski-nie-beda-traktory-jezdzily-po-centrum</ref>Stołeczny ratusz przekazał, że na środę zgłoszono manifestacje przed siedzibą Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i pod Sejmem RP. Protest rolników w Warszawie został zgłoszony na 6 marca od godz. 9 i ma potrwać do piątku, 8 marca do godz. 20.<ref>https://wpolityce.pl/kraj/684143-relacja-protest-rolnikow-w-warszawie-zablokowane-ulice</ref> Przed kancelarią premiera w Warszawie zgromadzili się w środę rolnicy, którzy przeszli potem ulicami stolicy pod Sejm; domagają się realizacji swoich postulatów. Obok rolników w demonstracji uczestniczą też m.in. związkowcy z "Solidarności". W okolicy Sejmu doszło do zamieszek między protestującymi a policją. Użyto m.in. gazu łzawiącego. Do przepychanek między funkcjonariuszami policji a protestującymi doszło na ul. Wiejskiej w okolicach budynku Sejmu, a przy Kancelarii Prezydenta RP stoi wóz policyjny z armatką wodną. Policjanci ubrani są w kamizelki i kaski osłaniają się tarczami. W zabezpieczenie środowych wydarzeń zaangażowani są policjanci ze wszystkich komórek, jak również tradycyjnie przy dużych wydarzeniach wsparciem służyć będą siły Komendanta Głównego Policji. Protest został rozwiązany przez policję, kilkanaście osób zostało zatrzymanych. <ref>https://www.wnp.pl/logistyka/protest-rolnikow-w-warszawie-doszlo-do-starc-z-policja-zatrzymano-kilkanascie-osob,811560.html</ref><ref>https://wpolityce.pl/kraj/684143-relacja-protest-rolnikow-w-warszawie-starcia-z-policja</ref><ref>https://wpolityce.pl/polityka/684148-ujawniamy-rzad-szykuje-nam-eko-rewolucje-bruksela-juz-wie</ref>Oficjalnie manifestacja rolników, w którym brali udział również m.in. przedstawiciele "Solidarności" oraz leśnicy, zakończyła się o godzinie 14, jednak trwają jeszcze protesty na drogach wokół stolicy.Rzecznik stołecznego ratusza Monika Beuth przekazała PAP, że według szacunków ratusza w proteście uczestniczyło około 30 tysięcy osób. Miasto przygotuje dokumentację zniszczeń infrastruktury miejskiej i rozważa możliwość wystąpienia do organizatorów o pokrycie strat.<ref>https://www.wnp.pl/wiadomosci/warszawa-ratusz-szacuje-ze-w-protescie-uczestniczylo-ok-30-tys-osob,811880.html</ref><ref>https://www.topagrar.pl/articles/aktualnosci/generalny-protest-rolnikow-w-warszawie-6-03-2024-relacja-na-zywo-2504882</ref>Jak informuje portal tygodnik-rolniczy.pl protest rolników został rozwiązany jeszcze przed Kancelarią Premiera. Sytuacja pod Sejmem jest bardzo napięta. Policja otoczyła niektóre grupy rolnikow, użyła gazu i granatów hukowych. Rolnicy nie wiedzą jaki jest plan dalszych działań, podobnie mówią organizatorzy. Takiego scenariusza się nie spodziewano. Komenda stołeczna przekazała przed południem w mediach społecznościowych, że spośród 26 osób zatrzymanych w środę – w czasie rolniczego protestu – „blisko połowa była nietrzeźwa”. „Rekordzista miał 1,6 promila alkoholu w organizmie” – poinformowano. Teraz pojawiają się zarzuty poważniejsze. Do tej pory stołeczni policjanci przedstawili zarzuty 14 osobom, zatrzymanym po wczorajszych protestach. Podejrzani odpowiedzą między innymi za udział w zbiegowisku, znieważenie i naruszenie nietykalności cielesnej policjantów<ref>https://wpolityce.pl/kraj/684346-szkalowanie-rolnikow-nabiera-tempa-policja-stawia-zarzuty</ref><ref>https://www.wnp.pl/parlamentarny/wydarzenia/mswia-marcin-kierwinski-podsumowal-dzialania-policji-podczas-protestu-rolnikow-w-warszawie-komunikat,812340.html</ref>Jak informowała wcześniej KSP od godziny 11.00 we wtorek w związku z protestem zatrzymano 55 osób, w tym 26 w środę. Wylegitymowano ponad 1400 osób, nałożono 34 mandaty i skierowano 12 wniosków do sądu o ukaranie.KSP przekazywała również, że według szacunków miejskiego ratusza w środowym proteście udział wzięło około 30 tys. osób.<ref>https://wpolityce.pl/kraj/684433-policja-przyznaje-wiekszosc-rolnikow-manifestowala-pokojowo</ref>
| |
| | |
| === Jasionka: Debata rolników z ministrem Siekierskim - bez konkretów i porozumienia ===
| |
| 19.03.2024 r. Minister rolnictwa odpowiadając na te postulaty podkreślił, że obecna sytuacja związana z protestami jest dla rządu "nowa", bo protesty są rozproszone w wielu miejscach kraju. "Nie ma jednej struktury, która koordynowała by postulaty" - dodał.Wiele osób biorących udział w debacie zarzucało ministrowi, że nie przedstawił żadnych konkretnych rozwiązań problemów, które są powodem protestów rolniczych.<ref>https://www.wnp.pl/finanse/jasionka-debata-rolnikow-z-ministrem-siekierskim-bez-konkretow-i-porozumienia,816234.html</ref>
| |
| | |
| == 20 marca 2024 r. ostre blokady miast wojewódzkich. ==
| |
| Najbardziej rozczarowujące miało być stwierdzenie Tuska, że „nic nie może”. '''Wyszliśmy z niczym. Nie ma żadnych konkretów. Premier powiedział, że ma związane ręce i nic nie może zrobić'''— ujawnił rolnik i podkreślił, że rozmowy w sprawie embarga na produkty ukraińskie nie dały żadnych efektów. Granica nie zostanie zamknięta i będzie tak jak do tej pory otwarta. Nie ma jasnych deklaracji premiera. — powiedział Tomasz Obszański.W takiej sytuacji protesty będą kontynuowane.Kolejne protesty odbędą się 20 marca. Będą blokowane miasta wojewódzkie i miasta powiatowe oraz drogi. To będzie dużo mocniejszy protest. Bo rolnicy mają bardzo duży problem i nie widać wsparcia ze strony państwa. Zostałem skrytykowany za protesty. Usłyszeliśmy, że to nie jest wina rządu i policji ale że to jest nasza wina i prowokatorów— podsumował szef NSZZ RI „S”.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/684540-rolnicy-po-spotkaniu-z-premierem-wyszlismy-z-niczym</ref>20 marca rolnicy - tak jak zapowiedzieli na proteście 5 marca - zamierzają kontynuować akcję protestacyjną. W sieci pojawiła się '''mapka''', która jest aktualizowana na bieżąco. Można tam zobaczyć, które zakątki kraju okrążą protestujący rolnicy.<ref>https://wpolityce.pl/kraj/685677-gdzie-w-polsce-zaprotestuja-rolnicy-zobacz</ref><ref>https://wpolityce.pl/kraj/685644-policja-szykuje-sie-na-protest-rolnikow-znaczne-sily</ref>
| |
| | |
| Niestety kolejne nasze postulaty, aby wesprzeć nie tylko rolników zajmujących się zbożem ale wszystkie inne branże tego wymagające np. mleczna czy hodowlaną nie zostało zaakceptowane przez min. Siekierskiego. Sprzeciwiamy się temu, aby na boku zostawić jakikolwiek dział produkcji, żeby nie miał wsparcia. W dalszym ciągu domagamy się także tego, aby cały Zielony Ład został wyrzucony do kosza. Jeśli chodzi o ustalenia w tym zakresie to ciągle jest to za mało— opowiada nam Tomasz Obszański. Podkreśla, że wykonano pierwszy krok, aby wyłonić silną reprezentację wszystkich związków i nieprotestujących rolników.Zawiązujemy Ogólnopolski Komitet Protestacyjny bo taka reprezentacja musi być. Chodzi nam nie tylko o to aby wyłącznie napinać mięśnie, ale o to aby znaleźć jakieś rozwiązania. Protestujemy, ale rozmawiać też musimy. Wczoraj to nie były negocjacje, ale rozmowy. W efekcie mamy wstępne uzgodnienia, widać jakieś ocieplenie, coś się zaczyna się dziać. Rząd musi się bardziej ugiąć w kierunku wszystkich branż, nie tylko w kierunku branży zbożowej— wyjaśnia szef rolniczej „Solidarności”.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/685735-obszanski-nie-podpisalem-zadnego-porozumienia-to-komunikat</ref><ref>https://wpolityce.pl/polityka/685728-minister-rolnictwa-nie-wiemy-jaka-bedzie-rozmowa-z-pe-i-ke</ref>
| |
| | |
| === Strajk okupacyjny w ministerstwie rolnictwa. ===
| |
| 02.04.2024 r. Byliśmy dziś w Ministerstwie Rolnictwa zaproszeni przez pana ministra, ale tak naprawdę z tych rozmów nic nie wynika. Skład rozmów był ten sam, co w Jesionce. Były pewne ustalenia, które zostały zapisane i Ministerstwo miało się z tego wywiązać, ale tak naprawdę do tej pory nie zostało zrobione nic. Jako rolnicy wykonaliśmy gest dobrej woli, ale do tej pory nie zostało nic zmaterializowane. Nie ma żadnych konkretów. Robimy strajk okupacyjny, zostajemy w ministerstwie, byśmy mogli porozmawiać z panem premierem. Pan premier ma przyjechać do nas i rozmawiać, byśmy ustalili sobie pewien schemat działania, żeby wypracować szereg rzeczy, które dzisiaj są potrzebne i dla rolników i dla państwa polskiego— oświadczył przewodniczący NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych.
| |
| | |
| === Wielki protest rolników w Warszawie 10 maja 2024 r. ===
| |
| wielki marsz NSZZ „Solidarność” oraz NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Organizacje i rolnicy protestują przeciwko unijnej polityce Zielonego Ładu i niewypełnieniu przez rząd Donalda Tuska obietnic wobec polskiej wsi. „Mam informację, że na pl. Zamkowym i tu pod Sejmem zebraliśmy 150 tys. podpisów poparcia pod referendum ws. Zielonego Ładu” - zaznaczył przewodniczący Piotr Duda. Przedstawiciele protestujących dziś związków zawodowych i rolników wręczyli podczas rozmów w Sejmie marszałkowi Szymonowi Hołowni petycję ws. odrzucenia unijnej polityki Zielonego Ładu. Ten z kolei zobowiązał się do opublikowania i udostępnienia jej wszystkim posłom. Przed rozmowami z marszałkiem, delegacja „Solidarności” spotkała się na krótko z okupującymi korytarz sejmowy przedstawicielami Związku Rolniczego „Orka”. Piotr Duda stwierdził przy przywitaniu z nimi, że „ogólnie rzecz biorąc rolnicy, hutnicy - jadą na tym samym wózku”. Przedstawiciel rolników Mariusz Borowiak skarżył się, że „rząd nie chce rozmawiać z rolnikami i lekceważy pracę, którą rolnicy wykonują”. Podkreślał, że rolnicy będą protestować, póki nie osiągną swojego celu.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/691309-relacja-wielki-protest-rolnikow-w-warszawie</ref>
| |
|
| |
|
| == Zielony Ład wywołuje protesty rolników w wielu europejskich krajach. Rolnicy protestowali także przed siedzibą Komisji Europejskiej w Brukseli. == | | == Zielony Ład wywołuje protesty rolników w wielu europejskich krajach. Rolnicy protestowali także przed siedzibą Komisji Europejskiej w Brukseli. == |
| ''08-01-2024 r.'' W Niemczech rozpoczęły się ogólnokrajowe protesty rolników,W poszczególnych krajach związkowych RFN planowane są różne akcje. "Ogłoszono liczne działania od Flensburga po Jezioro Bodeńskie" - pisze portal dziennika "Welt".<ref>https://www.wnp.pl/praca/rolnicy-rozpoczeli-protesty-w-calym-kraju-maja-potrwac-tydzien,792476.html</ref><ref>https://www.wnp.pl/logistyka/protestujacy-niemieccy-rolnicy-zablokowali-dojazd-do-portow-morskich,799712.html</ref><ref>https://www.wnp.pl/logistyka/protest-przewoznikow-w-berlinie-kilkaset-ciezarowek-pod-brama-brandenburska,796531.html</ref><ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/niemcy-rolnicy-protestuja-wokol-lotniska-we-frankfurcie-nad-menem,801461.html</ref> Partia Jordana Bardelli, który przejął formalne kierownictwo w RN po Marine Le Pen w 2022 roku, może liczyć na 28-29 proc. głosów. To o 10 punktów proc. więcej niż poparcie dla Odrodzenia (Renaissance), ugrupowania prezydenta Emmanuela Macrona, a także ok. 20 proc. więcej od Partii Socjalistycznej. Szczególnie wysokie poparcie RN ma w gminach wiejskich, gdzie sięga ono 36 proc., co jest dwukrotnie wyższym wynikiem niż w przypadku Odrodzenia.<ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/francja-sondaz-skrajna-prawica-na-wyraznym-prowadzeniu-przed-eurowyborami,803939.html</ref> | | ''08-01-2024 r.'' W Niemczech rozpoczęły się ogólnokrajowe protesty rolników,W poszczególnych krajach związkowych RFN planowane są różne akcje. "Ogłoszono liczne działania od Flensburga po Jezioro Bodeńskie" - pisze portal dziennika "Welt".<ref>https://www.wnp.pl/praca/rolnicy-rozpoczeli-protesty-w-calym-kraju-maja-potrwac-tydzien,792476.html</ref><ref>https://www.wnp.pl/logistyka/protestujacy-niemieccy-rolnicy-zablokowali-dojazd-do-portow-morskich,799712.html</ref><ref>https://www.wnp.pl/logistyka/protest-przewoznikow-w-berlinie-kilkaset-ciezarowek-pod-brama-brandenburska,796531.html</ref><ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/niemcy-rolnicy-protestuja-wokol-lotniska-we-frankfurcie-nad-menem,801461.html</ref> |
| | |
| === Włochy: 70 proc. obywateli popiera protesty rolników ===
| |
| Rolnicy protestujący przeciwko polityce rządu i Unii Europejskiej zapowiedzieli na ten tydzień kolejną akcję w Rzymie.W ostatnich dniach media informowały o podziałach wśród manifestujących ostatnio rolników, bo - jak zauważono - nie wszyscy występują przeciwko rządowi Giorgii Meloni. Dlatego, jak się podkreśla, może mieć to wpływ na dalszy przebieg akcji protestacyjnych.<ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/wlochy-sondaz-70-proc-obywateli-popiera-protesty-rolnikow,803950.html</ref>
| |
|
| |
|
| === Portugalia, Hiszpania: Rolnicy wznowili protesty na drogach === | | === Portugalia, Hiszpania: Rolnicy wznowili protesty na drogach === |
| Linia 68: |
Linia 12: |
| === Bułgaria: Rolnicy tymczasowo wstrzymali protest === | | === Bułgaria: Rolnicy tymczasowo wstrzymali protest === |
| ''22-01-2024 Bułgarscy rolnicy, którzy domagają się tzw. ukraińskich dodatków, mających zrekompensować im bezcłowy import z Ukrainy, tymczasowo wstrzymali w poniedziałek protest po trwających trzy godziny negocjacjach z rządem.''<ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/bulgaria-rolnicy-tymczasowo-wstrzymali-protest,797470.html</ref> | | ''22-01-2024 Bułgarscy rolnicy, którzy domagają się tzw. ukraińskich dodatków, mających zrekompensować im bezcłowy import z Ukrainy, tymczasowo wstrzymali w poniedziałek protest po trwających trzy godziny negocjacjach z rządem.''<ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/bulgaria-rolnicy-tymczasowo-wstrzymali-protest,797470.html</ref> |
|
| |
| === Hiszpańscy rolnicy zablokowali autostrady. Jedna z nich prowadzi do Francji ===
| |
| 14.02.2024 r. Tysiące rolników z Hiszpanii zintensyfikowały w środę trwające od ponad tygodnia protesty na drogach całego kraju, blokując kilka autostrad oraz tras szybkiego ruchu. Jedną z blokowanych ciągnikami dróg jest autostrada łącząca Hiszpanię z Francją.<ref>https://forsal.pl/biznes/rolnictwo/artykuly/9432054,hiszpanscy-rolnicy-zablokowali-autostrady-jedna-z-nich-prowadzi-do-fr.html</ref>
| |
|
| |
| === Protesty są już w wielu krajach ===
| |
| 16.02.2024 r. Protesty rolników trwają od kilku tygodniu w wielu krajach europejskich, m.in. w Niemczech, Francji, Włoszech, Grecji, Czechach i na Węgrzech. Rolnicy protestują przeciwko niskim cenom produktów rolnych, Zielonemu Ładowi i taniemu importowi produktów rolniczych spoza UE. Czescy rolnicy zrzeszeni w trzech głównych organizacjach rolniczych postanowili przyłączyć się do protestu stowarzyszeń z Polski, Słowacji, Węgier, Łotwy i Litwy, który ma się odbyć 22 lutego.<ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/w-unii-narasta-bunt-przeciwko-ekologii-protesty-sa-juz-w-wielu-krajach,805469.html</ref>
| |
|
| |
| === W Brukseli na demonstracji rolników niektórzy protestujący starli się z policją. Policja użyła gazu łzawiącego. ===
| |
| 26.02.2024 r. Do dzielnicy europejskiej wjechało w poniedziałek kilkaset traktorów. Rolnicy podpalili opony przed policyjnymi blokadami drogowymi w pobliżu Ronda Schumana, przy którym swoje siedziby mają instytucje unijne. Część traktorów przedarła się nawet przez policyjne blokady. Jeden ze szlabanów policyjnych został po prostu ominięty, bo blokada nie uwzględniła ścieżki rowerowej i chodnika dla pieszych, co pozwoliło traktorom skierować się w stronę Ronda Schumana.Jak podała agencja Belga, jednym z głównych żądań organizacji rolniczych jest wycofanie się UE z umów o wolnym handlu, np. z krajami organizacji Mercosur, czyli Brazylią, Argentyną, Urugwajem i Paragwajem. Ten temat pojawi się na poniedziałkowym spotkaniu unijnych ministrów rolnictwa.Oprócz wycofania się z umów handlowych dotyczących rolnictwa, farmerzy - jak podaje Belga - żądają także godziwych wynagrodzeń i zmian w unijnej polityce rolnej. Protestują przeciw propozycjom Komisji Europejskiej, takim jak np. ograniczenie wykorzystania gruntów rolnych w UE.To już druga w ciągu miesiąca tak duża demonstracja rolników w Brukseli. 1 lutego br. ponad 1000 traktorów sparaliżowało stolicę Belgii, gdy odbywał się w niej szczyt UE.<ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/policja-uzyla-gazu-wobec-protestujacych-rolnikow-w-brukseli,808675.html</ref>
| |
|
| |
| 27.02.2024 r. Wczoraj w Parlamencie Europejskim doszło do głosowania przepisów o odbudowie zasobów przyrodniczych, będących częścią realizacji strategii dotyczącej bioróżnorodności, wchodzącej w skład „Zielonego Ładu”, przygotowanej przez komisarza z Litwy Virginijusa Sinkeviciusa, zajmującego się środowiskiem naturalnym i rybołówstwem i współpracującego w tym zakresie z do niedawna wiceprzewodniczącym KE Fransem Timmermansem.za przyjęciem nowych przepisów było 329 europosłów (Lewica , Zieloni, Renew i Komuniści), 275 przeciw (EPL, ECR, ID), a 24 wstrzymało się od głosu. Teraz przepisy przyjmie jeszcze tylko Rada UE (ale w związku ze wspomnianym porozumieniem jest to w zasadzie formalność), później zostaną one opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i 20 dni później, wejdą w życie.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/683366-protesty-rolnikow-w-calej-ue-a-wiekszosc-w-pe-wie-lepiej</ref>
| |
|
| |
| === '''Rolnicy po raz trzeci protestują w Brukseli''' ===
| |
| 26.03.2024 r. Około 250 traktorów blokuje ulice w dzielnicy, w której znajdują się budynki instytucji unijnych. W tym samym czasie odbywa się tam spotkanie ministrów rolnictwa UE. Przedstawiciele państw członkowskich UE w Specjalnym Komitecie ds. Rolnictwa zatwierdzili we wtorek zmiany niektórych podstawowych aktów prawnych wspólnej polityki rolnej (WPR) zaproponowane przez Komisję Europejską w odpowiedzi na protesty rolników. Według rolników dotychczasowe obietnice Brukseli ws. odstępstw od wprowadzenia norm przewidzianych we wspólnej polityce rolnej są niewystarczające. Domagają się też wstrzymania umów o wolnym handlu z krajami spoza UE. To trzecia wielka mobilizacja rolników w stolicy Belgii od lutego. Wcześniejsze manifestacje odbyły się 1 i 26 lutego.<ref>https://wpolityce.pl/polityka/686464-protest-rolnikow-w-brukseli-rada-ue-zatwierdza-rewizje-wpr</ref>
| |
|
| |
| == Komisja Europejska reaguje na powszechne protesty rolników, którzy domagają się odejścia od założeń Zielonego Ładu i pakietu Fit for 55. ==
| |
| 06.03.2024 r. Jest przełom w tej sprawie, przynajmniej tak można odebrać wypowiedź komisarza ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego. - Będzie propozycja bardzo dużego zmniejszenia obciążeń rolników - powiedział w Brukseli dziennikarce radia RMF.Proponowany pakiet rozwiązań ma zdjąć z rolników wszystkie obawy nie tyle związane z Zielonym Ładem, ale z jego elementami, które są we Wspólnej Polityce Rolnej - dodał komisarz Janusz Wojciechowski. Sprawą o dużym znaczeniu, zwłaszcza dla polskich rolników, ma być rezygnacja z obowiązku ugorowania w każdym roku 4 proc. gruntów. Ma to zostać zniesione, ale jeśli ktoś zdecyduje się na takie rozwiązanie, to dostanie unijne dofinansowanie. Ponadto wszystkie gospodarstwa o powierzchni do 10 hektarów, a tych jest w Polsce prawie 75 proc, zostaną automatycznie wyłączone z kontroli spełniania norm środowiskowych.Pytanie, czy zdesperowanych, protestujących rolników takie częściowe rozwiązania zadowolą. Dla wielu organizacji rolniczych celem jest wycofanie się Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego z Zielonego Ładu w całości, a nie modyfikowanie lub zawieszanie wybranych jego zapisów.<ref>https://www.wnp.pl/zielona-firma/beda-zmiany-w-zielonym-ladzie-przedstawi-je-polski-komisarz,811775.html</ref>Komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski wypowiadał się we własnym imieniu, co w żaden sposób nie odzwierciedla oficjalnego stanowiska KE. Jesteśmy przekonani, że rolnictwo, polityka klimatyczna i ochrona świata przyrody mogą iść w parze. Potrzebujemy obu - powiedział PAP rzecznik Komisji Europejskiej Olof Gill.<ref>https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/ke-dystansuje-sie-od-wypowiedzi-wojciechowskiego-ws-rolnictwa-wypowiadal-sie-we-wlasnym-imieniu,811855.html</ref>
| |
|
| |
| == 4 czerwca 2024 r. odbył się międzynarodowy protest rolników w Brukseli ==
| |
| Przedstawiciele gospodarzy ze Związku Rolniczego „Orka”, którzy nie doczekali się spotkania z premierem Donaldem Tuskiem podczas protestu w Sejmie, w poniedziałek rozmawiali z prezydentem Andrzejem Dudą w Pałacu Prezydenckim. 4 czerwca swój polityczny wiec w Warszawie zapowiedział premier Donald Tusk. Tego dnia w Brukseli protestować mają rolnicy z całej Europy.
| |
|
| |
| Policja do samego końca utrudniała wjazd rolnikom do Brukseli i swój cel osiągnęła. Większość ciągników została zablokowana przed wjazdem do miasta. Przed budynkiem Parlamentu Europejskiego rozstawiono zasieki. To pokazuje, że eurokraci nie chcą z rozmawiać z protestującymi, ale to jeszcze bardziej ich jednoczy – zaznaczył Daniel Kosian, rolnik z Niemiec.Dzisiejszy ogólnoeuropejski protest w Brukseli odbył się pod hasłem „Odgłosuj ich”. Wybory do Parlamentu Europejskiego odbędą się już w najbliższą niedzielę, 9 czerwca.<ref>https://www.radiomaryja.pl/informacje/rolnicy-po-raz-kolejny-protestowali-przeciwko-zielonemu-ladowi-w-sercu-unii-europejskiej/</ref>
| |
|
| |
|
| == Przypisy == | | == Przypisy == |
| <references /> | | <references /> |
| [[Kategoria:Protesty]] | | [[Kategoria:Protesty]] |
